ايكنجى قسم اولان مصيبتزده و خسته‌لرڭ و حياتندن مأيوس اولانلرڭ منفعتى؛ فرنك‌مشربانه، دينسزجه‌سنه مدنيت تربيه‌سنده ميدر؟ حالبوكه او بيچاره‌لر بر نور ايسترلر، بر تسلّى ايسترلر. مصيبتلرينه قارشى بر مكافات ايسترلر. و اونلره ظلم ايدنلردن إنتقاملرينى آلمق ايسترلر. و ياقينلاشدقلرى قبر قپوسنده‌كى دهشتى دفع ايتمك ايسته‌يورلر. سزڭ گبيلرڭ ساخته‌كار حميتيله، پك چوق شفقته و اوقشامغه و تيمار ايتمگه چوق لايق و محتاج او بيچاره مصيبتزده‌لرڭ قلبلرينه ايگنه صوقويورسڭز، باشلرينه طوقماق وورويورسڭز! مرحمتسزجه‌سنه اميدلرينى قيرييورسڭز، يأسِ مطلقه دوشورييورسڭز! حميتِ ملّيه بو ميدر؟ بويله مى ملّته منفعت طوقونديرييورسڭز؟

اوچنجى طائفه اولان إختيارلر، بر ثُلث تشكيل ايدييور. بونلر قبره ياقينلاشييورلر، ئولومه ياقلاشييورلر، دنيادن اوزاقلاشييورلر، آخرته ياناشييورلر. بويله‌لرڭ منفعتى و نورى و تسلّيسى، هلاكو و جنگيز گبى ظالملرڭ غدّارانه سرگذشتلرينى ديڭله‌مسنده ميدر؟ و آخرتى اونوتديره‌جق، دنيايه باغلانديره‌جق، نتيجه‌سز، معنًا سقوط، ظاهرًا ترقّى دينيلن شيمديكى نوع حركتڭزده ميدر؟ و اُخروى نور، سينه‌ماده ميدر؟ و حقيقى تسلّى، تياتروده ميدر؟ بو بيچاره إختيارلر حميتدن حرمت ايسترلركن، معنوى بيچاقله او بيچاره‌لرى كسمك حكمنده و ”إعدامِ أبدى‌يه سَوق ايديلييورسڭز“ فكرينى ويرمك و رحمت قپوسى تصوّر ايتدكلرى قبر قپوسنى أژدرها آغزينه چويرمك، ”سن اورايه گيده‌جكسڭ“ دييه معنوى قولاغنه اوفله‌مك؛ حميتِ ملّيه ايسه، بويله حميتدن يوز بيڭ دفعه اَلْعِيَاذُ بِاﷲ!..