الحاصل: شو گورونن شئونات، دنياده‌كى وسعتلى إجتماعاتِ حياتيه و سرعتلى إفتراقاتِ موتيه و حشمتلى طوپلانمالر و چابوق طاغيلمه‌لر و عظمتلى إحتفالات و بيوك تجلّيات ايله و اونلرڭ بو عالمه عائد بو دنياىِ فانيده قيصه بر زمانده معلوممز اولان ثمراتِ جزئيه‌لرى، أهمّيتسز و موقّت غايه‌لرى مابيْننده هيچ مناسبت اولماديغندن، عادتا كوچك بر طاشه بر بيوك طاغ قدر حكمتلر، غايه‌لر طاقمق؛ بر بيوك طاغه، بر كوچك طاش گبى موقّت بر غايۀِ جزئيه ويرمگه بڭزر كه؛ هيچ بر عقل و حكمته اويغون گله‌مز.

ديمك شو موجودات و شئونات ايله و دنيايه عائد غايه‌لرى اورته‌سنده بو درجه نسبتسزلك، قطعيًا شهادت ايدر كه؛ بو موجوداتڭ يوزلرى عالمِ معنايه متوجّهدر، مناسب ميوه‌لرى اوراده ويرييور و گوزلرى أسماءِ قدسيه‌يه دقّت ايدييورلر، غايه‌لرى او عالمه باقييور. و ئوزلرى دنيا طوپراغى آلتنده، سنبللرى عالمِ مثالده إنكشاف ايدييور. إنسان إستعدادى نسبتنده بوراده أكييور و أكيلييور، آخرتده محصول آلييور. أوت شو أشيانڭ أسماءِ إلٰهيه‌يه و عالمِ آخرته متوجّه يوزلرينه باقسه‌ڭ گوره‌جكسڭ كه؛ معجزۀِ قدرت اولان هر بر چكردگڭ بر آغاج قدر غايه‌سى وار. كلمۀِ حكمت اولان هر بر چيچگڭ (حاشيه) بر آغاج چيچكلرى قدر معنالرى وار و او خارقۀِ صنعت و منظومۀِ رحمت اولان هر بر ميوه‌نڭ، بر آغاجڭ ميوه‌لرى قدر حكمتلرى وار. بزلره رزق اولماسى ايسه؛ او بيڭلر حكمتلرندن بر تك حكمتدر كه، وظيفه‌سى بيتر، معناسنى إفاده ايدر، وفات ايدر، معده‌مزده دفن ايديلير. مادام بو فانى أشيا، باشقه يرده باقى ميوه‌لر ويررلر و دائمى صورتلر بيراقير و باشقه جهتده أبدى معنالر إفاده ايدر، سرمدى تسبيحات ياپار. و إنسان ايسه، اونلرڭ شو جهتنه باقان يوزلرينه باقمقله إنسان اولور، فانيده باقى‌يه يول بولور.

------------------------------------------------------------

   (حاشيه : سؤال: أگر دينسه: نه‌دن أڭ چوق مثاللرى چيچكدن و چكردكدن و ميوه‌دن گتيرييورسڭ؟     الجواب: چونكه اونلر هم معجزاتِ قدرتڭ أڭ آنتيقه‌لرى، أڭ خارقه‌لرى، أڭ نازنينلريدرلر. هم أهلِ طبيعت و أهلِ ضلالت و أهلِ فلسفه، اونلرده‌كى قلمِ قدر و قدرتڭ يازديغى اينجه خطّى اوقويه‌مدقلرى ايچون اونلرده بوغولمشلر، طبيعت باتاقلغنه دوشمشلر.