سوزلر | اون ايكنجى سوز | 175
(173-181)

صوڭره اوته‌كى حق‌پرست، مدقّق عالمڭ أثرينه باقدى گوردى كه: غايت گوزل و نافع بر تفسير و غايت حكيمانه، مرشدانه بر تأليفدر. ”آفرين، بارك اﷲ“ ديدى. ايشته حكمت بودر و عالم و حكيم، بونڭ صاحبنه ديرلر. اوته‌كى آدم ايسه، حدّندن تجاوز ايتمش بر صنعتكاردر. صوڭره اونڭ أثرينه بر مكافات اولارق؛ هر بر حرفنه مقابل، توكنمز خزينه‌سندن ”اون آلتون ويريلسين“ إراده ايتدى.


أگر تمثيلى فهم ايتدڭ ايسه باق، حقيقتڭ يوزينى ده گور:


امّا او مزيَّن قرآن ايسه، شو مصنّع كائناتدر. او حاكم ايسه، حكيمِ أزليدر. و او ايكى آدم ايسه، بريسى يعنى أجنبيسى؛ علمِ فلسفه و حكماسيدر. ديگرى، قرآن و شاكردلريدر. أوت قرآنِ حكيم، شو قرآنِ عظيمِ كائناتڭ أڭ عالى بر مفسّريدر و أڭ بليغ بر ترجمانيدر. أوت او فرقاندر كه؛ شو كائناتڭ صحيفه‌لرنده و زمانلرڭ ياپراقلرنده قلمِ قدرتله يازيلان آياتِ تكوينيه‌يى جنّ و إنسه درس ويرر. هم هر برى برر حرفِ معنيدار اولان موجوداته ”معناىِ حرفى“ نظريله، يعنى اونلره صانع حسابنه باقار، ”نه قدر گوزل ياپيلمش، نه قدر گوزل بر صورتده صانعنڭ جمالنه دلالت ايدييور“ دير. و بونڭله كائناتڭ حقيقى گوزللگنى گوسترييور. امّا علمِ حكمت ديدكلرى فلسفه ايسه؛ حروفِ موجوداتڭ تزييناتنده و مناسباتنده طالمش و سرسملشمش، حقيقتڭ يولنى شاشيرمش. شو كتابِ كبيرڭ حروفاتنه ”معناىِ حرفى“ ايله، يعنى اﷲ حسابنه باقمق لازم گليركن؛ اويله ايتمه‌يوب ”معناىِ إسمى“ ايله، يعنى موجوداته موجودات حسابنه باقار، اويله بحث ايدر. نه گوزل ياپيلمشه بدل، ”نه گوزلدر“ دير، چركينلشديرر. بونڭله كائناتى تحقير ايدوب، كنديسنه مشتكى ايدر. أوت دينسز فلسفه، حقيقتسز بر سفسطه‌در و كائناته بر تحقيردر.


سس يوق