ثانيًا: مثلا: {وَ ِﷲِ الْمَثَلُ اْلاَعْلٰى} بر پادشاهڭ چوق إسملرى ايچنده ”قوماندان“ إسمى چوق متداخل دائره‌لرده تظاهر ايدر. سرعسكر دائرۀِ كلّيه‌سندن طوت، مشيريت و فريقيت، تا يوزباشى، تا اونباشى‌يه قدر گنيش و طار، كلّى و جزئى دائره‌لرده ده ظهور و تجلّيسى واردر. شيمدى، بر نفر خدمتِ عسكريه‌سنده اونباشى مقامنده تظاهر ايدن جزئى قوماندانلق نقطه‌سنى مرجع طوتار، قوماندانِ أعظمنه شو جزئى جلوۀِ إسميله تماس ايدر و مناسبتدار اولور. أگر أصل إسميله تماس ايتمك، اوڭا او عنوان ايله گوروشمك ايسته‌سه، اونباشيلقدن تا سرعسكر مرتبۀِ كلّيه‌سنه چيقمق لازم گلير. ديمك پادشاه، او نفره إسميله، حكميله، قانونيله و علميله، تلفونيله و تدبيريله و أگر او پادشاه، أولياءِ أبداليه‌دن نورانى اولسه، بِالذّات حضوريله غايت ياقيندر. هيچ بر شى مانع اولوب، حائل اولاماز. حالبوكه او نفر، غايت اوزاقدر. بيڭلر مرتبه‌لر حائل، بيڭلر حجابلر فاصلدر. فقط بعضًا مرحمت ايدر، خلافِ عادت؛ بر نفرى حضورينه آلير، لطفنه مظهر ايدر.

اويله ده: أمرِ {كُنْ فَيَكُونُ} ئه مالك؛ گونشلر و ييلديزلر، أمربر نفرى حكمنده اولان ذاتِ ذو الجلال، هر شيئه هر شيدن داها زياده ياقين اولديغى حالده، هر شى اوندن نهايتسز اوزاقدر. اونڭ حضورِ كبرياسنه پرده‌سز گيرمك ايسته‌نيلسه، ظلمانى و نورانى، يعنى مادّى و أكوانى و أسمائى و صفاتى يتمش بيڭلر حجابدن گچمك، هر إسمڭ بيڭلر خصوصى و كلّى درجاتِ تجلّيسندن چيقمق، غايت يوكسك طبقاتِ صفاتنده مرور ايدوب تا إسمِ أعظمنه مظهر اولان عرشِ أعظمنه عروج ايتمك؛ أگر جذب و لطف اولمازسه، بيڭلر سنه‌لر چاليشمق و سلوك ايتمك لازم گلير. مثلا: سن، اوڭا خالق إسميله ياناشمق ايسترسه‌ڭ؛ سنڭ خالقڭ خصوصيتيله، صوڭره بتون إنسانلرڭ خالقى جهتيله، صوڭره بتون ذى‌حياتلرڭ خالقى عنوانيله، صوڭره بتون موجوداتڭ خالقى إسميله مناسبتدارلق لازم گلير. يوقسه ظلده قاليرسڭ، يالڭز جزئى بر جلوه‌يى بولورسڭ.