اوچنجى وجه بودر كه: أشيا مابيْنلرنده، بعض مناسباتِ خفيه بولونور. حتّى هيچ اُميد ايتمديگڭ شيلر ايچنده مناسبت ايپلرى بولونور. يا بِالذّات بولونور ويا سنڭ خيالڭ، مشغول اولديغى صنعته گوره او ايپلرى ياپمش، اونلرى بربريله باغلامش. شو سرِّ مناسبتدندر كه، بعضًا بر مقدّس شيئى گورمك، بر ملوّث شيئى خاطره گتيرر. فنِّ بيانده بيان اولونديغى گبى، ”خارجده اوزاقلق سببى اولان ضدّيت ايسه، خيالده سببِ قربيتدر.“ يعنى: ايكى ضدّڭ صورتلرينڭ جمعنه واسطه، بر مناسبتِ خياليه‌در. بو مناسبتله گلن تخطّره، تداعئِ أفكار تعبير ايديلير. مثلا: سن نمازده، مناجاتده، كعبه قارشيسنده، حضورِ إلٰهيده ايكن، آياتى تفكّرده اولديغڭ بر حالده؛ شو تداعئِ أفكار، سنى طوتوب أڭ اوزاق مالايعنياتِ رذيله‌يه سَوق ايدر. سنڭ باشڭ، بويله بر تداعئِ أفكاره مبتلا ايسه، صاقين تلاش ايتمه. بلكه إنتباهه گلديگڭ آنده، دون. ”امان نه قصور ايتدم“ دييوب تدقيقله مشغول اولوب طورمه. تا او ضعيف مناسبت، سنڭ دقّتڭله قوّت پيدا ايتمه‌سين. زيرا تأثّر گوستردكجه، أهمّيت ويردكجه، سنڭ او ضعيف تخطّرڭ مَلكه‌يه دونر. بر مرضِ خيالى اولور. قورقمه، مرضِ قلبى دگل. شو نوع تخطّر ايسه، غالبًا إختيارسزدر. خصوصًا حسّاس عصبيلرده داها غالبدر. شيطان، شو نوع وسوسه‌نڭ معدننى چوق ايشلتديرر. شو ياره‌نڭ مرهمى شودر كه:

تداعئِ أفكار، غالبًا إختيارسزدر. اونده مسئوليت يوقدر. هم تداعيده، مجاورت وار؛ تماس و إختلاط يوقدر. اونڭ ايچون، أفكارڭ كيفيتلرى، بربرينه سرايت ايتمز، بربرينه ضرر ويرمز. ناصلكه شيطان ايله مَلكِ إلهام، قلب طرفلرنده مجاورتلرى وار و فجّار و أبرارڭ قرابتلرى و بر مسكنده طورمالرى، ضرر ويرمز. اويله ده، تداعئِ أفكار سائقه‌سيله ايسته‌مديگڭ پيس خيالات، گلوب نزيه أفكارڭ ايچنه گيرسه؛ ضرر ويرمز. مگر قصدًا اولسه ويا ضرر ظنّيله اونڭله زياده مشغول اولسه. هم بعضًا قلب يورولويور. فكر، كندينى أگلنديرمك ايچون راست گله بر شيله مشغول اولور. شيطان فرصت بولور، پيس شيلرى اوڭنه سرپيور، سورييور.