سوزلر | يگرمى ايكنجى سوز | 388
(367-410)

ايكنجى لمعه: باق شو كائنات بوستاننه، شو زمينڭ باغنه، شو سمانڭ ييلديزلرله يالديزلانمش گوزل يوزينه دقّت ايت!. گوره‌جكسڭ كه، بر صانعِ ذو الجلالڭ، بر فاطرِ ذو الجمالڭ، او سريلمش و سرپيلمش مصنوعاتدن هر بر مصنوع اوستنده خالقِ كلِّ شيئه مخصوص بر سكّه‌سى و هر بر مخلوقى اوستنده صانعِ كلِّ شيئه خاص بر خاتمى و قلمِ قدرتڭ برر منشورى اولان صحائفِ ليل و نهار، ياز و بهارده يازيلان طبقاتِ موجودات اوستنده تقليد قبول ايتمز بر طرّۀِ غرّاسى واردر. شيمدى او سكّه‌لردن، او خاتملردن، او طرّه‌لردن نمونه اولارق بر قاچنى ذكر ايده‌جگز. مثلا: حسابسز سكّه‌لرندن، حيات اوزرنده قويديغى چوق سكّه‌لرندن شو سكّه‌يه باق كه: ”بر شيدن هر شى ياپار، هم هر شيدن بر تك شى ياپار.“ چونكه نطفه صويندن و هم ايچيلن بسيط بر صودن، حسابسز أعضا و جهازاتِ حيوانيه‌يى ياپار. ايشته بر شيئى هر شى ياپمق ألبته بر قديرِ مطلقڭ ايشيدر. هم يه‌نيلن حدسز طعاملردن، (او طعام ايسه حيوانى اولسون، نباتى اولسون) او متعدّد مادّه‌لرى، خاص بر جسمه كمالِ إنتظام ايله چويرن و اوندن مخصوص بر جلد نسج ايدن و اوندن بسيط جهازلرى ياپان؛ ألبته بر قديرِ كلِّ شيدر و عليمِ مطلقدر. أوت، خالقِ موت و حيات، شو دستگاهِ دنياده، حكمتيله حياتى اويله بر قانونِ أمريۀِ معجزنما ايله إداره ايدييور كه، او قانونى تطبيق و إجرا ايتمك؛ بتون كائناتى قبضۀِ تصرّفنده طوتان بر ذاته مخصوصدر.


ايشته أگر عقلڭ سونمه‌مش ايسه، قلبڭ كور اولمامش ايسه آڭلارسڭ كه؛ بر شيئى كمالِ سهولت و إنتظامله هر شى ياپان و هر شيئى كمالِ ميزان و إنتظامله صنعتكارانه بر تك شى ياپان، هر شيئڭ صانعنه خاص و خالقِ كلِّ شيئه مخصوص بر سكّه‌در. مثلا گورسه‌ڭ: خارقه‌پيشه بر ذات، بر درهم پاموقدن يوز طوپ چوخه و ايپك ويا پاتيسقه گبى متنوّع سائر قوماشلرى او تك درهم پاموقدن نسج ايتمكله برابر؛ حلوا، باقلاوا گبى چوق طعاملرى دخى اوندن ياپييور. صوڭره گورسه‌ڭ كه او ذات، دميرى و طاشى، بالى و ياغى، صويى و طوپراغى آووجنه آلير، بر گوزل آلتون ياپار. ألبته قطعيًا حكم ايده‌جكسڭ كه او ذات، اويله كندينه خاص بر صنعته مالكدر؛ بتون عناصرِ أرضيه، اونڭ أمرينه مسخّر و بتون مواليدِ ترابيه، اونڭ حكمنه باقار. أوت حياتده‌كى تجلّئِ قدرت و حكمت، بو مثالدن بيڭ درجه داها عجيبدر.


سس يوق