ذاتًا أشيانڭ أصل منشألرى، شو درت مادّه‌در: يڭى حكمتله مولّد الماء، مولّد الحموضه، قاربون، آزوتدر كه، بو عناصر أوّلكى عنصرلرڭ أجزالريدر.

اوچنجى پنجره: ذرّه‌لردن مركّب بر پارچه طوپراق، هر بر چيچكلى و ميوه‌لى نباتاتڭ نشو و نماسنه منشأ اولابيلير بر كاسه‌يى او ذرّه‌جكلردن طولديرسه‌ڭ، بتون دنياده‌كى هر نوع چيچك و ميوه‌لى نباتاتڭ تخمجقلرى كه، او تخمجقلر حيواناتڭ نطفه‌لرى گبى آيرى آيرى شيلر دگل، نطفه‌لر بر صو اولديغى گبى، او تخملر ده قاربون، آزوت، مولّد الماء، مولّد الحموضه‌دن مركّب، ماهيتجه بربرينڭ مِثلى، كيفيتجه بربرندن آيرى، يالڭز قدر قلميله صِرف معنوى اولارق أصلنڭ پروغرامى توديع ايديلمش. ايشته او تخملرى نوبتله او كاسه‌يه قويسه‌ق، هر برى خارقه جهازاتيله، أشكال و وضعيتيله ظهور ايده‌جگنى، وقوع بولمش گبى اينانيرسڭ. أگر او ذرّه‌لر هر بر شيئڭ هر بر حال و وضعيتنى بيلن و هر شيئه (اوڭا) لايق وجودى و وجودڭ لوازماتنى ويرمگه قادر و قدرتنه نسبةً هر شى كمالِ سهولتله مسخّر اولان بر ذاتڭ مأمورى و أمربر بر وظيفه‌دارى اولمازلرسه، او طوپراغڭ هر بر ذرّه‌سنده، يا بتون چيچكلى و ميوه‌دارلرڭ عددنجه معنوى فابريقه‌لر و مطبعه‌لر ايچنده بولونماسى لازم گلير كه، او جهازاتلرى و أشكاللرى بربرندن اوزاق و بربرندن آيرى موجوداتِ مختلفه‌يه منشأ اولابيلسين. ويا بتون او موجوداته محيط بر علم و بتون اونلرڭ تشكيلاتنه مقتدر اولاجق بر قدرت ويرمك لازمدر. تا بتون اونلرڭ تشكيلاتنه مدار اولسون. ديمك جنابِ حقدن نسبت كسيلسه، طوپراغڭ ذرّاتى عددنجه إلٰهلر قبول ايديلمسى لازم گلير. بو ايسه بيڭ دفعه محال ايچنده محال بر خرافه‌در. فقط مأمور اولدقلرى وقت چوق قولايدر. ناصل بر سلطانِ عظيمڭ بر عادى نفرى، او پادشاهڭ ناميله و اونڭ قوّتيله بر مملكتى هجرت ايتديره‌بيلير، ايكى دڭزى برلشديره‌بيلير، بر شاهى أسير ايده‌بيلير. اويله ده؛ أزل و أبد سلطاننڭ أمريله، بر سينك بر نمرودى يره سره‌ر، بر قارينجه بر فرعونڭ سراينى خراب ايدر، يره آتار. بر اينجير چكردگى، بر اينجير آغاجنى يوكله‌نير.