دردنجى نقطه: ايمان، إنسانى إنسان ايدر. بلكه إنسانى سلطان ايدر. اويله ايسه، إنسانڭ وظيفۀِ أصليه‌سى، ايمان و دعادر. كفر، إنسانى غايت عاجز بر جاناوار حيوان ايدر.

شو مسئله‌نڭ بيڭلر دليللرندن يالڭز حيوان و إنسانڭ دنيايه گلمه‌لرنده‌كى فرقلرى، او مسئله‌يه واضح بر دليلدر و بر برهانِ قاطعدر. أوت إنسانيت، ايمان ايله إنسانيت اولديغنى؛ إنسان ايله حيوانڭ دنيايه گليشنده‌كى فرقلرى گوسترر. چونكه حيوان دنيايه گلديگى وقت عادتا باشقه بر عالمده تكمّل ايتمش گبى إستعدادينه گوره مكمّل اولارق گلير، يعنى گوندريلير. يا ايكى ساعتده، يا ايكى گونده ويا ايكى آيده، بتون شرائطِ حياتيه‌سنى و كائناتله اولان مناسبتنى و قوانينِ حياتنى اوگره‌نير، مَلكه صاحبى اولور. إنسانڭ يگرمى سنه‌ده قزانديغى إقتدارِ حياتيه‌يى و مَلكۀِ عمليه‌يى، يگرمى گونده سرچه و آرى گبى بر حيوان تحصيل ايدر، يعنى اوڭا إلهام اولونور. ديمك حيوانڭ وظيفۀِ أصليه‌سى؛ تعلّمله تكمّل ايتمك دگلدر و معرفت كسب ايتمكله ترقّى ايتمك دگلدر و عجزينى گوسترمكله مدد ايسته‌مك، دعا ايتمك دگلدر. بلكه وظيفه‌سى؛ إستعدادينه گوره تعمّلدر، عمل ايتمكدر، عبوديتِ فعليه‌در.

إنسان ايسه دنيايه گليشنده هر شيئى اوگرنمگه محتاج و حيات قانونلرينه جاهل، حتّى يگرمى سنه‌ده تمامًا شرائطِ حياتى اوگره‌نه‌ميور. بلكه آخرِ عمرينه قدر اوگرنمگه محتاج، هم غايت عاجز و ضعيف بر صورتده دنيايه گوندريلوب بر ايكى سنه‌ده آنجق آياغه قالقه‌بيليور. اون بش سنه‌ده آنجق ضرر و منفعتى فرق ايدر. حياتِ بشريه‌نڭ معاونتيله، آنجق منفعتلرينى جلب و ضررلردن صاقينه‌بيلير. ديمك كه، إنسانڭ وظيفۀِ فطريه‌سى؛ تعلّمله تكمّلدر، دعا ايله عبوديتدر. يعنى: ”كيمڭ مرحمتيله بويله حكيمانه إداره اولونيورم؟ كيمڭ كرميله بويله مشفقانه تربيه اولونيورم؟ ناصل بريسنڭ لطفلريله بويله نازنينانه بسلنيورم و إداره ايديلييورم؟“ بيلمكدر. و بيڭدن آنجق بريسنه ألى يتيشه‌مديگى حاجاتنه دائر قاضئ الحاجاته لسانِ عجز و فقر ايله يالوارمقدر و ايسته‌مك و دعا ايتمكدر. يعنى عجزڭ و فقرڭ جناحلريله مقامِ أعلاىِ عبوديته اوچمقدر.