مَلكلرڭ چوبان و چيفتجيلر مثابه‌سنده اولانلرينڭ إنسانلره مشابهتلرى يوقدر. چونكه اونلرڭ نظارتلرى صِرف جنابِ حقّڭ حسابيله‌در و اونڭ ناميله و قوّتيله و أمريله‌در. بلكه نظارتلرى، يالڭز ربوبيتڭ تجلّياتنى، مأمور اولديغى نوعده مشاهده ايتمك و قدرت و رحمتڭ جلوه‌لرينى او نوعده مطالعه ايتمك و أوامرِ إلٰهيه‌يى او نوعه بر نوع إلهام ايتمك و او نوعڭ أفعالِ إختياريه‌سنى بر نوع تنظيم ايتمكدن عبارتدر. و بِالخاصّه زمينڭ تارلاسنده‌كى نباتاته نظارتلرى، اونلرڭ تسبيحاتِ معنويه‌لرينى مَلك لسانيله تمثيل ايتمك و اونلرڭ حياتلريله فاطرِ ذو الجلاله قارشى تقديم ايتديگى تحيّاتِ معنويه‌لرينى مَلك لسانيله إعلان ايتمك؛ هم اونلره ويريلن جهازاتى، حسنِ إستعمال ايتمك و بعض غايه‌لره توجيه ايتمك و بر نوع تنظيم ايتمكدن عبارتدر. ملائكه‌لرڭ شو خدمتلرى، جزءِ إختياريلريله بر نوع كسبدر. بلكه بر نوع عبوديت و عبادتدر. تصرّفِ حقيقيلرى يوقدر. چونكه هر شيده خالقِ كلّ شيئه خاص بر سكّه واردر. باشقه‌لرى پارمغنى ايجاده قاريشديراماز. ديمك، ملائكه‌لرڭ شو نوع عمللرى ايسه، اونلرڭ عبادتيدر. إنسان گبى، عادتلرى دگلدر.

و بو سراىِ كائناتده ايكنجى قسم عمله؛ حيواناتدر. حيوانات دخى، إشتها صاحبى بر نفس و بر جزءِ إختياريلرى اولديغندن عمللرى خالصًا لِوجه اﷲ اولمايور. بر درجه نفسلرينه ده بر حصّه چيقارييورلر. اونڭ ايچون مالك الملكِ ذو الجلال والإكرام كريم اولديغندن اونلرڭ نفسلرينه بر حصّه ويرمك ايچون عمللرينڭ ضمننده اونلره بر معاش إحسان ايدييور. مثلا: مشهور بلبل قوشى (حاشيه) گلڭ عشقيله معروف او حيوانجغى، فاطرِ حكيم إستخدام ايدييور. بش غايه ايچون اونى إستعمال ايدييور:

------------------------------------------------

  (حاشيه: بلبل شاعرانه قونوشديغى ايچون، شو بحثمز ده بر پارچه شاعرانه دوشويور. فقط خيال دگل، حقيقتدر