برنجيسى: حيوانات قبيله‌لرى نامنه، نباتات طائفه‌لرينه قارشى اولان مناسباتِ شديده‌يى إعلانه مأموردر.

ايكنجيسى: رحمانڭ رزقه محتاج مسافرلرى حكمنده اولان حيوانات طرفندن بر خطيبِ ربّانيدر كه، رزّاقِ كريم طرفندن گوندريلن هديه‌لرى آلقيشلامقله و إعلانِ سُرور ايتمكله موظّفدر.

اوچنجيسى: أبناىِ جنسنه إمداد ايچون گوندريلن نباتاته قارشى حسنِ إستقبالى هركسڭ باشنده إظهار ايتمكدر.

دردنجيسى: نوعِ حيواناتڭ نباتاته درجۀِ عشقه واصل اولان شدّتِ إحتياجنى، نباتاتڭ گوزل يوزلرينه قارشى مبارك باشلرى اوستنده بيان ايتمكدر.

بشنجيسى: مالك الملكِ ذو الجلال والجمالِ والإكرامڭ بارگاهِ مرحمتنه أڭ لطيف بر تسبيحى، أڭ لطيف بر شوق ايچنده، گُل گبى أڭ لطيف بر يوزده تقديم ايتمكدر.

ايشته شو بش غايه‌لر گبى باشقه معنالر ده واردر. شو معنالر و شو غايه‌لر، بلبلڭ حق سبحانَهُ و تعالىٰ‌نڭ حسابنه ايتديگى عملڭ غايه‌سيدر. بلبل كندى ديليله قونوشور. بز شو معنالرى اونڭ حزين سوزلرندن فهم ايدييورز، ملائكه و روحانياتڭ فهم ايتدكلرى گبى... كنديسى كندى نغماتنڭ معناسنى تمامًا بيلمسه ده، فهممزه ضرر ويرمز. ”ديڭله‌ين سويله‌يندن داها ايى آڭلار“ مشهوردر. هم بلبل، شو غايه‌لرى تفصيلاتيله بيلمه‌مسندن اولمامسنه دلالت ايتمييور. لا أقل ساعت گبى سڭا أوقاتڭى بيلديرر، كنديسى بيلمه‌يور نه ياپييور. بيلمه‌مسى سنڭ بيلديگڭه ضرر ويرمز. امّا او بلبلڭ جزئى معاشى ايسه، او تبسّم ايدن و گولن گوزل گُل چيچكلرينڭ مشاهده‌سيله آلديغى ذوق و اونلرله محاوره و قونوشمق و دردلرينى دوكمكله آلديغى تلذّذدر. ديمك اونڭ نغماتِ حزينه‌سى، حيوانى تألمّاتدن گلن تشكّيات دگل، بلكه عطاياىِ رحمانيه‌دن گلن بر تشكّراتدر. بلبله؛ نحلى، فحلى، عنكبوت و نملى، يعنى آرى و واسطۀِ نسل أركك حيوان و ئورومجك و قارينجه و هوام و كوچك حيوانلرڭ بلبللرينى قياس ايت. هر برينڭ عمللرينڭ بلبل گبى چوق غايه‌لرى وار. اونلر ايچون ده برر معاشِ جزئى حكمنده برر ذوقِ مخصوص، خدمتلرينڭ ايچنده درج ايديلمشدر. او ذوق ايله، صنعتِ ربّانيه‌ده‌كى مهمّ غايه‌لره خدمت ايدييورلر. ناصلكه، بر سفينۀِ سلطانيه‌ده بر نفر دومنجيلك ايدوب بر جزئى معاش آلير. اويله ده، خدمتِ سبحانيه‌ده بولونان بو حيواناتڭ برر جزئى معاشلرى واردر.