دردنجى قسم: إنساندر. شو كائنات سراينده بر نوع خدمه اولان إنسانلر، هم ملائكه‌يه بڭزر، هم حيواناته بڭزر. ملائكه‌يه، عبوديتِ كلّيه‌ده، نظارتڭ شمولنده معرفتڭ إحاطه‌سنده، ربوبيتڭ دلاّللغنده مَلكلره بڭزر. بلكه إنسان داها جامعدر. فقط إنسانڭ شريره و إشتهالى بر نفسى بولونديغندن، ملائكه‌نڭ خلافنه اولارق پك مهمّ ترقّيات و تدنّياته مظهردر. هم إنسان، عملنده نفسى ايچون بر حظ و ذاتى ايچون بر حصّه آراديغى ايچون حيوانه بڭزر. اويله ايسه، إنسانڭ ايكى معاشى وار: برى؛ جزئيدر، حيوانيدر، معجّلدر. ايكنجيسى؛ مَلكيدر، كلّيدر، مؤجّلدر. شيمدى، إنسانڭ وظيفه‌سيله معاشى و ترقّيات و تدنّياتى، گچن يگرمى اوچ عدد سوزلرده قسمًا گچمشدر. خصوصًا اون برنجى و يگرمى اوچنجيده داها زياده بيان ايديلمش. اونڭ ايچون شوراده إختصار ايده‌رك قپويى قپه‌يورز. أرحم الرّاحميندن رحمت قپولرينى بزه آچماسنى و شو سوزڭ تكميلنه توفيقنى رفيق أيلمسنى نياز ايله، قصوريمزڭ و خطامزڭ عفوينى طلب ايله ختم ايدييورز.

بشنجى دال: بشنجى دالڭ بش ميوه‌سى وار.

برنجى ميوه: أى نفس‌پرست نفسم، أى دنياپرست آرقداشم! محبّت، شو كائناتڭ بر سببِ وجوديدر. هم شو كائناتڭ رابطه‌سيدر. هم شو كائناتڭ نوريدر، هم حياتيدر. إنسان، كائناتڭ أڭ جامع بر ميوه‌سى اولديغى ايچون، كائناتى إستيلا ايده‌جك بر محبّت او ميوه‌نڭ چكردگى اولان قلبنه درج ايديلمشدر. ايشته شويله نهايتسز بر محبّته لايق اولاجق، نهايتسز بر كمال صاحبى اولابيلير. ايشته أى نفس و أى آرقداش! إنسانڭ خوفه و محبّته آلَت اولاجق ايكى جهاز، فطرتنده درج اولنمشدر. على كلّ حال او محبّت و خوف، يا خلقه ويا خالقه متوجّه اولاجق. حالبوكه خلقدن خوف ايسه، أليم بر بليّه‌در. خلقه محبّت دخى، بلالى بر مصيبتدر. چونكه سن اويله‌لردن قورقارسڭ كه، سڭا مرحمت ايتمز ويا سنڭ إسترحامڭى قبول ايتمز. شو حالده خوف، أليم بر بلادر. محبّت ايسه، سَوْديگڭ شى، يا سنى طانيماز، اللّٰهه ايصمارلادق ديمه‌يوب گيدر. (گنجلگڭ و مالڭ گبى.) يا محبّتڭ ايچون سنى تحقير ايدر. گورمييور ميسڭ كه، مجازى عشقلرده يوزده طقسان طوقوزى، معشوقندن شكايت ايدر. چونكه صمد آيينه‌سى اولان باطنِ قلب ايله صنم‌مثال دنيوى محبوبلره پرستش ايتمك، او محبوبلرڭ نظرنده ثقيلدر و إستثقال ايدر، ردّ ايدر. زيرا فطرت، فطرى و لايق اولميان شيئى ردّ ايدر، آتار. (شهوانى سومكلر، بحثمزدن خارجدر.)