ايكنجى: ويا ضيا متاعنى نشر ايتمك و زمينڭ قفاسنه ضيايى، ظلمتله مناوبةً صارمقله موظّف بر مأمور اولديغنى و هر آقشام او مأموره متاعنى طوپلاتديروب گيزلتديگى گبى، كاه اولور بر بلوط پرده‌سيله آليش ويريشنى آز ياپار؛ كاه اولور آى اونڭ يوزينه قارشى پرده اولور، معامله‌سنى بر درجه چكر، متاعنى و معاملات دفترلرينى طوپلاديغى گبى، ألبته او مأمور بر وقت او مأموريتدن إنفصال ايده‌جكدر. حتّى هيچ بر سببِ عزل بولونمازسه، شيمديلك كوچك فقط بيومگه يوز طوتمش يوزنده‌كى ايكى لكه بيومكله، گونش يرڭ باشنه إذنِ إلٰهى ايله صارديغى ضيايى، أمرِ ربّانى ايله گرى‌يه آلوب، گونشڭ باشنه صاروب، ”هايدى يرده ايشڭ قالمادى“ دير. ”جهنّمه گيت، سڭا عبادت ايدوب سنڭ گبى بر مأمورِ مسخّرى صداقتسزلكله تحقير ايدنلرى ياق.“ دير. {اِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ} فرماننى لكه‌لى سياه يوزيله يوزنده اوقور.

طوقوزنجى نكتۀِ بلاغت: قرآنِ حكيم كاه اولور جزئى بعض مقصدلرى ذكر ايدر. صوڭره او جزئيات واسطه‌سيله كلّى مقاملره ذهنلرى سَوق ايتمك ايچون، او جزئى مقصدى، بر قاعدۀِ كلّيه حكمنده اولان أسماءِ حسنى ايله تقرير ايده‌رك تثبيت ايدر، تحقيق ايدوب إثبات ايدر. مثلا:

{قَدْ سَمِعَ اﷲُ قَوْلَ الَّتِى تُجَادِلُكَ فِى زَوْجِهَا وَ تَشْتَكِى اِلَى اﷲِ وَ اﷲُ يَسْمَعُ تَحَاوُرَكُمَا اِنَّ اﷲَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ}

ايشته قرآن دير: ”جنابِ حق، سميعِ مطلقدر، هر شيئى ايشيتير. حتّى أڭ جزئى بر ماجرا اولان و زوجندن تشكّى ايدن بر زوجه‌نڭ سڭا قارشى مجادله‌سنى حق إسميله ايشيتير. هم رحمتڭ أڭ لطيف جلوه‌سنه مظهر و شفقتڭ أڭ فداكار بر حقيقتنه معدن اولان بر قادينڭ حقلى اولارق زوجندن دعواسنى و جنابِ حقّه شكواسنى امورِ عظيمه صورتنده رحيم إسميله أهمّيتله ايشيتير و حق إسميله جدّيتله باقار.“ ايشته بو جزئى مقصدى كلّيلشديرمك ايچون، مخلوقاتڭ أڭ جزئى بر حادثه‌سنى ايشيدن، گورن؛ كائناتڭ دائرۀِ إمكانيسندن خارج بر ذات، ألبته هر شيئى ايشيتير، هر شيئى گورور بر ذات اولمق لازم گلير. و كائناته ربّ اولان، كائنات ايچنده مظلوم كوچك مخلوقلرڭ دردلرينى گورمك، فريادلرينى ايشيتمك گركدر. دردلرينى گورمه‌ين، فريادلرينى ايشيتمه‌ين، ”ربّ“ اولاماز. اويله ايسه، {اِنَّ اﷲَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ} جمله‌سيله ايكى حقيقتِ عظيمه‌يى تثبيت ايدر.