ملائكه‌نڭ وجودينه و روحانيلرڭ ثبوتنه و حقيقتلرينڭ وجودينه بر إجماعِ معنوى ايله (تعبيرده إختلافلريله برابر) بتون أهلِ عقل و أهلِ نقل، بيله‌رك بيلميه‌رك إتّفاق ايتمشلر دينله‌بيلير. حتّى مادّياتده چوق ايلرى گيدن حكمانڭ مشائيون قسمى، ملائكه‌نڭ معناسنى إنكار ايتميه‌رك ”هر بر نوعڭ بر ماهيتِ مجرّدۀِ روحانيه‌لرى واردر“ ديرلر. ملائكه‌يى اويله تعبير ايدييورلر. أسكى حكمانڭ اشراقيّون قسمى دخى ملائكه‌نڭ معناسنده قبوله مضطر قالارق، يالڭز ياڭليش اولارق ”عقولِ عشره و أرباب الأنواع“ دييه إسم ويرمشلر. بتون أهلِ أديان ”مَلك الجبال، مَلك البحار، مَلك الأمطار“ گبى هر نوعه گوره برر مَلكِ مؤكّل، وحيڭ إلهامى و إرشادى ايله بولونديغنى قبول ايده‌رك او ناملرله تسميه ايدييورلر. حتّى عقللرى گوزلرينه اينمش و إنسانيتدن جمادات درجه‌سنه معنًا سقوط ايتمش اولان مادّيون و طبيعيّون دخى، ملائكه‌نڭ معناسنى إنكار ايده‌ميه‌رك (حاشيه) ”قواىِ ساريه“ ناميله بر جهتده قبوله مجبور اولمشلر.

أى ملائكه و روحانياتڭ قبولنده تردّد گوسترن بيچاره آدم! نه‌يه إستناد ايدييورسڭ؟ هانگى حقيقته گووه‌نيورسڭ كه؛ بتون أهلِ عقل، بيله‌رك بيلميه‌رك ملائكه‌نڭ معناسنڭ ثبوتنه و تحقّقنه و روحانيلرڭ تحقّقلرى حقّنده إتّفاقلرينه قارشى گلييورسڭ، قبول ايتمييورسڭ؟ مادام كه برنجى أساسده إثبات ايديلديگى گبى؛ حيات موجوداتڭ كشّافيدر، بلكه نتيجه‌سيدر، زبده‌سيدر. بتون أهلِ عقل، معناىِ ملائكه‌نڭ قبولنده معنًا متّفقدرلر و شو زمينمز، بو قدر ذى‌حيات و ذى‌روحلرله شنلنديرلمشدر. شو حالده هيچ ممكن اولور مى كه: شو فضاىِ وسيعه سكنه‌لردن، شو سماواتِ لطيفه متوطّنيندن خالى قالسين؟ هيچ خاطريڭه گلمسين كه: شو خلقتده جارى اولان ناموسلر، قانونلر كائناتڭ حياتدار اولماسنه كافى گلير. چونكه او جريان ايدن ناموسلر، شو حكم ايدن قانونلر؛ إعتبارى أمرلردر، وهمى دستورلردر، عدمى صاييلير. اونلرى تمثيل ايده‌جك، اونلرى گوستره‌جك، اونلرڭ ديزگينلرينى أللرنده طوتاجق ملائكه دينلن عباد اﷲ اولمازسه؛ او ناموسلره، او قانونلره بر وجود تعيّن ايده‌مز، بر هويت تشخّص ايده‌مز، بر حقيقتِ خارجيه اولاماز. حالبوكه حيات، بر حقيقتِ خارجيه‌در. وهمى بر أمر، حقيقتِ خارجيه‌يى يوكلنه‌مز.