ينه خاطره گلير كه، دييورسڭ: ”هايدى چيقهبيلير، نه ايچون چيقمش؟ نه لزومى وار؟ وليلر گبى روح و قلبى ايله گيتسه، يتر؟“
بز ده ديرز كه: مادام صانعِ ذو الجلال، ملك و ملكوتندهكى آياتِ عجيبهسنى گوسترمك و شو عالمڭ تزگاه و منبعلرينى تماشا ايتديرمك و أعمالِِ بشريهنڭ نتائجِ اُخرويهسنى إرائه ايتمك ايستهمش. ألبته عالمِ مبصراتڭ آناختارى حكمنده اولان گوزينى و مسموعات عالمندهكى آياتى تماشا ايدن قولاغنى، عرشه قدر برابر آلماسى لازم گلديگى گبى؛ روحنڭ حدسز وظائفه مدار اولان آلات و جهازاتنڭ ماكينهسى حكمنده اولان جسمِ مباركنى دخى، تا عرشه قدر برابر آلماسى مقتضاىِ عقل و حكمتدر. ناصلكه جنّتده، حكمتِ إلٰهيه جسمى روحه آرقداش ايدييور. چونكه پك چوق وظائفِ عبوديته و حدسز لذائذ و آلامه مدار اولان جسددر. ألبته او جسدِ مبارك، روحه آرقداش اولاجقدر. مادام جنّته جسم، روح ايله برابر گيدر. ألبته جنّت المأوٰى گوودهسى اولان سِدْرة المنتهايه عروج ايدن ذاتِ أحمديه (عصم) ايله جسدِ مباركنى رفاقت ايتديرمسى، عينِ حكمتدر.
ينه خاطره گلير كه، ديرسڭ: ”بر قاچ دقيقهده بيڭلر سنه مسافهيى قطع ايتمك، عقلاً محالدر؟“
بز ده ديرز كه: صانعِ ذو الجلالڭ صنعتنده حركات، نهايت درجهده مختلفدر. مثلا: صوتڭ سرعتيله؛ ضيا، ألكتريق، روح، خيال سرعتلرى نه قدر متفاوت اولديغى معلوم. سيّاراتڭ دخى فنًّا حركاتى او قدر مختلفدر كه، عقل حيرتدهدر. عجبا لطيف جسمى، عروجده سرعتلى اولان علوى روحنه تابع اولمش؛ روح سرعتنده حركتى ناصل عقله مخالف گورونور؟ هم اون دقيقه ياتسهڭ، بعض اولور كه بر سنه قدر حالاته معروض اولورسڭ. حتّى بر دقيقهده إنسان گورديگى رؤيايى، اونڭ ايچنده ايشيتديگى سوزلرى، سويلهديگى كلماتى طوپلانسه، اويانيق عالمنده بر گون، بلكه داها فضله زمان لازمدر. ديمك اولويور كه: بر زمانِ واحد، ايكى شخصه نسبةً، بريسنه بر گون، بريسنه ده بر سنه حكمنه گچر.