سوزلر | اوتوز ايكنجى سوز | 789
(788-871)

بتون طبيعت‌پرست، أسباب‌پرست و مشرك گبى عموم أنواعِ أهلِ شركڭ و كفرڭ و ضلالتڭ توهّم ايتدكلرى شريكلرڭ نامنه بر شخص فرض ايدييورز كه؛ او شخصِ فرضى، موجوداتِ عالمدن بر شيئه ربّ اولمق ايسته‌يور و حقيقى مالك اولمق دعوا ايتمكده‌در.


ايشته او مدّعى، أوّلا موجوداتڭ أڭ كوچگى اولان بر ذرّه‌يه راست گلير. اوڭا ربّ و حقيقى مالك اولمقده اولديغنى؛ ذرّه‌يه، طبيعت لسانيله، فلسفه ديليله سويلر. او ذرّه دخى، حقيقت لسانيله و حكمتِ ربّانى ديليله دير كه: ”بن حدسز وظيفه‌لرى گورويورم. آيرى آيرى هر مصنوعه گيروب ايشله‌يورم، بتون او وظائفى بڭا گورديره‌جك، سنده علم و قدرت وارسه.. هم، بنم گبى حدّ و حسابه گلمه‌ين ذرّات ايچنده برابر گزوب (حاشيه) ايش گورويورز. أگر بتون أمثالم او ذرّه‌لرى ده إستخدام ايدوب أمر تحتنه آلاجق بر حكم و إقتدار سنده وارسه.. هم كمالِ إنتظام ايله جزء اولديغم موجودلره، مثلا قانده‌كى كريواتِ حمرايه حقيقى مالك و متصرّف اولابيليرسه‌ڭ، بڭا ربّ اولمق دعوا ايت؛ بنى، جنابِ حقدن باشقه‌سنه إسناد ايت. يوقسه صوص! هم بڭا ربّ اولاماديغڭ گبى، مداخله دخى ايده‌مزسڭ. چونكه وظائفمزده و حركاتمزده او قدر مكمّل بر إنتظام وار كه؛ نهايتسز بر حكمت و محيط بر علم صاحبى اولميان بزه پارمق قاريشديراماز. أگر قاريشسه، قاريشديره‌جق. حالبوكه سنڭ گبى جامد، عاجز و كور و ايكى ألى تصادف و طبيعت گبى ايكى كورڭ ألنده اولان بر شخص، هيچ بر جهتده پارمق اوزاتاماز.“


سس يوق

سوزلر