صوڭره اونى قانديره‌مديغى ايچون او مدّعى گيدر، بدنده‌كى حجيره تعبير ايتدكلرى منزلجگه راست گلير. فلسفه و طبيعت لسانيله دير: ”ذرّه‌يه و كريواتِ حمرايه سوز آڭلاتديره‌مدم؛ بلكه سن سوزيمى آڭلارسڭ. چونكه سن، غايت كوچك بر منزل گبى بر قاچ شيدن ياپيلمشسڭ. اويله ايسه بن سنى ياپابيليرم. سن بنم مصنوعم و حقيقى ملكم اول.“ دير. او حجيره اوڭا جوابًا، حكمت و حقيقت لسانيله دير كه:

”بن چندان كوچوجك بر شيئم. فقط پك بيوك وظيفه‌لرم، پك اينجه مناسبتلرم و بدنڭ بتون حجيراتنه و هيئتِ مجموعه‌سنه باغلى علاقه‌لرم وار. أزجمله: أورده و شرايين طمارلرينه و حسّاسه و محرّكه أعصابلرينه و جاذبه، دافعه، مولّده، مصوّره گبى قوّه‌لره قارشى درين و مكمّل وظيفه‌لرم وار. أگر بتون بدنى، بتون طمار و أعصاب و قوّه‌لرى تشكيل و تنظيم و إستخدام ايده‌جك بر قدرت و علم سنده وارسه و بنم أمثالم و صنعتجه و كيفيتجه بربريمزڭ قارداشى اولان بتون حجيراتِ بدنيه‌يه تصرّف ايده‌جك نافذ بر قدرت، شامل بر حكمت، سنده وارسه گوستر، صوڭره بن سنى ياپابيليرم دييه دعوا ايت. يوقسه هايدى گيت! كريواتِ حمرا، بڭا أرزاق گتيرييورلر. كريواتِ بيضا ده، بڭا هجوم ايدن خسته‌لقلره مقابله ايدييورلر. ايشم وار، بنى مشغول ايتمه. هم سنڭ گبى عاجز، جامد، صاغير، كور بر شى، بزه هيچ بر جهتله قاريشه‌ماز. چونكه بزده او درجه اينجه و نازك و مكمّل بر إنتظام (حاشيه) وار كه؛ أگر بزه حكم ايدن بر حكيمِ مطلق و قديرِ مطلق و عليمِ مطلق اولمازسه، إنتظاممز بوزولور، نظاممز قاريشير.“

-----------------------------------