ايشته بو عربى تفكّرڭ قيصه بر مئالى شودر كه:

بتون ميوه‌لر و ايچنده‌كى تخمجقلر؛ حكمتِ ربّانيه‌نڭ برر معجزه‌سى.. صنعتِ إلٰهيه‌نڭ برر خارقه‌سى.. رحمتِ إلٰهيه‌نڭ برر هديه‌سى.. وحدتِ إلٰهيه‌نڭ برر برهانِ مادّيسى.. آخرتده ألطافِ إلٰهيه‌نڭ برر مژده‌جيسى.. قدرتنڭ إحاطه‌سنه و علمنڭ شمولنه برر شاهدِ صادق اولدقلرى گبى؛ شونلر، عالمِ كثرتڭ أقطارنده و شو آغاج گبى تكثّر ايتمش بر نوع عالمڭ أطرافنده وحدت آيينه‌لريدرلر. أنظارى، كثرتدن وحدته چويرييورلر. لسانِ حال ايله هر بريسى دير: ”دال بوداق صالمش شو قوجه آغاجڭ ايچنده طاغيلمه، بوغولمه، بتون او آغاج بزده‌در. اونڭ كثرتى، وحدتمزده داخلدر.“ حتّى هر ميوه‌نڭ قلبى حكمنده اولان هر بر چكردك دخى، وحدتڭ برر مادّى آيينه‌سى اولدقلرى گبى؛ ذكرِ قلبئِ خفى ايله قوجه آغاجڭ ذكرِ جهرى صورتيله چكديگى و اوقوديغى بتون أسمايى ذكر ايدر، اوقور. هم او ميوه‌لر، تخملر؛ وحدتڭ آيينه‌لرى اولدقلرى گبى، قدرڭ مشهود إشاراتى و قدرتڭ مجسّم رموزاتيدر كه؛ قدر اونلر ايله إشارت ايدر و قدرت او كلمه‌لر ايله رمزًا دير: ناصلكه شو آغاجڭ كثرتلى دال و بوداقلرى، بر تك چكردكدن گلمش و شو آغاجڭ صنعتكارينڭ ايجاد و تصويرده وحدتنى گوسترييور. صوڭره شو آغاج، دال و بوداق صالوب تكثّر و إنتشار ايتدكدن صوڭره، بتون حقيقتنى بر ميوه‌ده طوپلار. بتون معناسنى بر چكردكده درج ايدر. اونڭله خالقِ ذو الجلالنڭ خلق و تدبيرنده‌كى حكمتنى گوسترر.

اويله ده: شو شجرۀِ كائنات، بر منبعِ وحدتدن وجود آلير، تربيه گورور. و او كائناتڭ ميوه‌سى اولان إنسان، شو كثرتِ موجودات ايچنده، وحدتى گوسترديگى گبى؛ قلبى دخى، ايمان گوزيله كثرت ايچنده سرِّ وحدتى گورور.