ايشته شو درجه حقيقى كمالاتِ ذاتيه‌نڭ برهانِ قطعى ايله وجودى ثابت اولدقدن صوڭره، غيره باقان و أمثال و أضداده تفوّق جهتيله اولان نسبى كمالاتڭ نه أهمّيتى قالير، نه درجه سونوك دوشر، آڭلارسڭ...

ايكنجى حجّت: شو كائناته نظرِ عبرتله باقيلديغى وقت، وجدان و قلب بر حدسِ صادقله حسّ ايدر كه: شو كائناتى بو درجه گوزللشديرن و سوسلنديرن و أنواعِ محاسن ايله تزيين ايدنڭ، نهايت درجه‌ده بر جمال و كمالاتى واردر كه، شويله ياپييور.

اوچنجى حجّت: معلومدر كه؛ موزون و منتظم و مكمّل و گوزل صنعتلر، غايت گوزل بر پروغرامه إستناد ايدر. مكمّل و گوزل بر پروغرام ايسه، مكمّل و گوزل بر علمه و گوزل بر ذهنه و گوزل بر قابليتِ روحيه‌يه دلالت ايدر. ديمك روحڭ معنوى گوزللگيدر كه؛ علم واسطه‌سيله صنعتنده تظاهر ايدييور.

ايشته شو كائنات، حدسز محاسنِ مادّيه‌سيله، بر معنوى و علمى محاسنڭ ترشّحاتيدر. و او علمى و معنوى محاسن و كمالات، ألبته حدسز بر سرمدى حُسن و جمالڭ و كمالڭ جلوه‌لريدر.

دردنجى حجّت: معلومدر كه؛ ضيايى ويرنڭ ضيادار اولماسى لازم، تنوير ايدنڭ نورانى اولماسى گرك، إحسان غنادن گلير، لطف لطيفدن ظهور ايدر. مادام اويله‌در؛ كائناته بو قدر حُسن و جمال ويرمك و موجوداته مختلف كمالات ويرمك؛ ايشيق، گونشى گوسترديگى گبى، بر جمالِ سرمدى‌يى گوستررلر.

مادام موجودات، زمينڭ يوزنده بيوك بر نهر گبى كمالاتڭ لمعه‌لريله پارلار گچر. او نهر، گونشڭ جلوه‌لريله پارلاديغى گبى، شو سَيْلِ موجودات دخى، حُسن و جمال و كمالڭ لمعه‌لريله موقّةً پارلار گيدر. آرقه‌لرندن گلنلر عين پارلامايى، عين لمعه‌لرى گوستردكلرندن آڭلاشيلييور كه: جريان ايدن صويڭ قبارجقلرنده‌كى جلوه‌لر، گوزللكلر، ناصل كنديلرندن دگل؛ بلكه بر گونشڭ ضياسنڭ گوزللكلرى، جلوه‌لريدر. اويله ده: شو سَيْلِ كائناتده‌كى موقّت پارلايان محاسن و كمالات، بر شمسِ سرمدينڭ لمعاتِ جمالِ أسماسيدر.