سوزلر | اوتوز ايكنجى سوز | 838
(788-871)

ناصلكه غايت ماهر بر تصويرجى و هيكلتراش بر ذات، غايت گوزل بر چيچكله و إنسان جنسِ لطيفندن غايت گوزل بر حَسْنانڭ صورت و هيكلنى ياپمق ايسته‌سه؛ أوّلا، او ايكى شيئڭ عمومى شكللرينى بعض خطلرله تعيين ايدر. شو تعيينى، بر تنظيم ايله‌در، بر تقدير ايله ياپييور. هندسه‌يه إستنادًا حدود تعيين ايدييور. شو تنظيم و تقدير، بر حكمت و علم ايله ياپيلديغنى گوسترييور كه، تنظيم و تحديد فعللرى، علم و حكمت پرگاريله دونويور. اويله ايسه، تنظيم و تحديد آرقه‌سنده، علم و حكمت معنالرى حكم ايدييور. اويله ايسه، علم و حكمت پرگارى، كندينى گوستره‌جك. ايشته كندينى گوستردى كه، او حدودلر ايچنده، گوز، قولاق، بورون، ياپراق و اينجه‌جك پوسكولجكلر گبى شيلرڭ تصويرينه باشلادى. شيمدى گورويورز كه: ايچنده‌كى پرگارڭ حركاتيله تعيين ايديلن أعضالر، صنعتكارانه و عنايتكارانه دوشويور. اويله ايسه او علم و حكمت پرگارينى چويرن، آرقه‌ده صنع و عنايت معنالرى وار، حكم ايدييورلر و كنديلرينى گوستره‌جكلر. ايشته اوندندر كه؛ بر حُسن و زينته قابليت گوسترييور. اويله ايسه؛ صنع و عنايتى چاليشديران، إرادۀِ تحسين و قصدِ تزييندر. اويله ايسه اونلر حكم ايدييورلر كه؛ تزيينه، تنويره باشلادى. بر تبسّم وضعيتنى گوستردى و حياتدارلق هيئتنى ويردى. ألبته شو تحسين و تنوير معناسنى چاليشديران، لطف و كرم معناسيدر. أوت او ايكى معنا، اونده او درجه حكم ايدر كه؛ عادتا او چيچك بر لطفِ مجسّم، او هيكل بر كرمِ متجسّددر. شيمدى بو معناىِ كرم و لطفى چاليشديران و تحريك ايدن، ”تودّد و تعرّف“ معنالريدر. يعنى: كندينى، هنرى ايله طانيتديرمق و خلقه كندينى سَوْديرمك معنالرى آرقه‌ده حكم ايدييور. بو طانيتديرمق و سَوْديرمك، ألبته مَيلِ مرحمت و إرادۀِ نعمتدن گلييور. مادام رحمت و إرادۀِ نعمت، آرقه‌ده حكم ايدييور. اويله ايسه او هيكلى، نعمتڭ أنواعيله طولديره‌جق، تزيين ايده‌جك، او چيچگڭ صورتنى ده بر هديه‌يه طاقه‌جق. ايشته او هيكلڭ أللرينى، قوجاغنى و جيبلرينى قيمتدار نعمتلر ايله طولديردى و او چيچك صورتنى ده بر مجوهراته طاقدى. ديمك بو رحمت و إرادۀِ نعمتى چاليشديران، ترحّم و تحنّندر. يعنى ”آجيمق و شفقت ايتمك“ معناسى، رحمت و نعمتى تحريك ايدييور. و او مستغنى و هيچ كيمسه‌يه إحتياجى اولميان ذاتده اولان ترحّم و تحنّن معناسنى تحريك ايدن و إظهاره سَوق ايدن، ألبته او ذاتده‌كى معنوى جمال و كمالدر كه، تظاهر ايتمك ايسترلر. و او جمالڭ أڭ شيرين جزئى اولان محبّت و أڭ طاتلى قسمى اولان رحمت ايسه، صنعت آيينه‌سيله گورونمك و مشتاقلرڭ گوزلريله كنديلرينى گورمك ايسترلر. يعنى جمال و كمال، (چونكه بِالذّات سَويليرلر) هر شيدن زياده كندى كندينى سَوه‌رلر. هم حُسندر، هم عشقدرلر. حُسن و عشقڭ إتّحادى بو نقطه‌دندر. جمال مادام كندينى سَور، كندينى آيينه‌لرده گورمك ايستر. ايشته هيكله قونيلان و صورته طاقيلان سَويملى نعمتلر، گوزل ميوه‌لر، او جمالِ معنوينڭ (كندى قابليتلرينه گوره) برر لمعه‌سنى طاشييورلر. او لمعه‌لرى هم جمال صاحبنه، هم باشقه‌سنه گوسترييورلر.


سس يوق