Ikkinchi Savol: Hashr maydoni (Mahshargoh) qaerda?
Aljavob: وَالْعِلْمُ عِنْدَ اللّه Xoliqi Hakiymning har narsada ko’rsatgan oliy hikmatini, hatto juda kichik bir narsaga juda ulkan hikmatlarni taqish bilan yaqqol darajada ishora qiladiki, yer kurrasi daydilarcha va bekorga ulkan bir doirani chizmaydi, balki muhim bir narsaning atrofida aylanadi va ulkan maydonning keng hududlarini chizadi, ko’rsatadi. Va bir maydoni azimning atrofida kezib, o’z ma`naviy mahsulotini unga topshirmoqda-ki, kelajakda ul ko’rgazma maydonida insonlarning ko’z o’ngida ko’rsatilajak. Demak, yigirma besh ming yillik masofaga yaqin bo’lgan keng bir doira ichida, rivoyatga binoan Shomi Sharif qit`asi bir danak hukmida o’laroq, ul doirani to’ldiradigan bir hashr maydoni ochilajak. Yer kurrasining butun ma`naviy mahsuloti, hozirchalik g’ayb pardasi ortida bo’lgan ul maydonning daftarlariga va lavhlariga jo’natilmoqda va kelajakda maydon ochilgan vaqt, aholisini ham o’sha maydonga to’kajak. Ul ma`naviy mahsulotlari ham g’oyibdan shahodatga o’tajak.
Ha, yer kurrasi bir shudgor, bir chashma, bir o’lchov hukmida o’laroq, ul ulkan maydonni to’ldira oladigan darajada mahsulot bergan va uni qoplay oladigan miqdordagi maxluqot bundan oqqan va uni to’ldira oladigan masnuot bundan chiqqan. Demak yer kurrasi bir danak, hashr maydoni ichidagilari bilan birga bir daraxtdir, bir niholdir va bir mahzandir. Ha, bir nuroniy nuqta sur`atli harakati bilan nuroniy bir chiziq va yo bir doira bo’lganidek, yer kurrasi ham sur`atli, hikmatli harakati bilan vujud doirasining timsoliga va vujud doirasining mahsuloti bilan birga, Ulkan Mahshar maydonining tashkil topishiga sababdir. قُلْ اِنَّمَا الْعِلْمُ عِنْدَ اللّه
اَلْبَاقِى هُوَ الْبَاقِى
Said Nursiy.
* * *
andom oynasi – insonni bo’y-basti bilan ko’rsatadigan katta oyna