دردنجى ايقاظ: أى سرسم نفسم! عجبا شو وظيفۀِ عبوديت نتيجه‌سز ميدر، اجرتى آز ميدر كه، سڭا اوصانج ويرييور؟ حالبوكه بر آدم سڭا بر قاچ پاره ويرسه وياخود سنى قورقوتسه، آقشامه قدر سنى چاليشديرر و فتورسز چاليشيرسڭ. عجبا بو مسافرخانۀِ دنياده عاجز و فقير قلبڭه قوت و غنا و ألبته بر منزلڭ اولان قبرڭده غدا و ضيا و هر حالده محكمه‌ڭ اولان محشرده سند و برات و ايستر ايسته‌مز اوستندن گچيله‌جك صراط كوپريسنده نور و براق اولاجق بر نماز، نتيجه‌سز ميدر وياخود اجرتى آز ميدر؟ بر آدم سڭا يوز ليرالق بر هديه وعد ايتسه، يوز گون سنى چاليشديرر. خلف الوعد ايده‌بيلير او آدمه إعتماد ايدرسڭ، فتورسز ايشلرسڭ. عجبا خلف الوعد حقّنده محال اولان بر ذات، جنّت گبى بر اجرتى و سعادتِ أبديه گبى بر هديه‌يى سڭا وعد ايتسه، پك آز بر زمانده، پك گوزل بر وظيفه‌ده سنى إستخدام ايتسه؛ سن خدمت ايتمزسه‌ڭ ويا ايستكسز، سخره گبى ويا اوصانجله، ياريم يامالاق خدمتڭله اونى وعدنده إتهام و هديه‌سنى إستخفاف ايتسه‌ڭ، پك شدّتلى بر تأديبه و دهشتلى بر تعذيبه مستحق اولاجغڭى دوشونمييور ميسڭ؟ دنياده حپسڭ قورقوسندن أڭ آغير ايشلرده فتورسز خدمت ايتديگڭ حالده؛ جهنّم گبى بر حپسِ أبدينڭ خوفى، أڭ خفيف و لطيف بر خدمت ايچون سڭا غيرت ويرمييور مى؟

بشنجى ايقاظ: أى دنياپرست نفسم! عجبا عبادتده‌كى فتورڭ و نمازده‌كى قصورڭ مشاغلِ دنيويه‌نڭ كثرتندن ميدر وياخود دردِ معيشتڭ مشغله‌سيله وقت بولاماديغڭدن ميدر؟ عجبا صِرف دنيا ايچون مى ياراتيلمشسڭ كه، بتون وقتڭى اوڭا صرف ايدييورسڭ! سن إستعداد جهتيله بتون حيواناتڭ فوقنده اولديغڭى و حياتِ دنيويه‌نڭ لوازماتنى تداركده إقتدار جهتيله، بر سرچه قوشنه يتيشه‌مديگڭى بيلييورسڭ. بوندن نه‌دن آڭلاميورسڭ كه، وظيفۀِ أصليه‌ڭ حيوان گبى چابالامق دگل؛ بلكه حقيقى بر إنسان گبى، حقيقى بر حياتِ دائمه ايچون سعى ايتمكدر. بونڭله برابر مشاغلِ دنيويه ديديگڭ، چوغى سڭا عائد اولميان و فضولى بر صورتده قاريشديغڭ و قاريشديرديغڭ مالايعنى مشغله‌لردر. أڭ ألزمنى بيراقوب، گويا بيڭلر سنه عمرڭ وار گبى أڭ لزومسز معلومات ايله وقت گچيرييورسڭ. مثلا: زحلڭ أطرافنده‌كى حلقه‌لرڭ كيفيتى ناصلدر و آمريقا طاووقلرى نه قدردر؟ گبى قيمتسز شيلرله قيمتدار وقتنى گچيرييورسڭ. گويا قوزموغرافيا علمندن و إستاتيستيقجى فنّندن بر كمال آلييورسڭ.