سوزلر | يگرمى بشنجى سوز | 497
(485-611)
وَ لَقَدْ زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ وَ جَعَلْنَاهَا رُجُومًا لِلشَّيَاطِينِ

آيتلرينى ديڭله باق كه، نه دييور؟ دييور كه: ”أى عجز و حقارتى ايچنده مغرور و متمرّد و ضعف و فقرى ايچنده سركش و معنّد اولان إنس و جنّ! أمرلريمه إطاعت ايتمزسه‌ڭز هايدى ألڭزدن گليرسه حدودِ ملكمدن چيقيڭز! ناصل جسارت ايدرسڭز كه، اويله بر سلطانڭ أمرلرينه قارشى گليرسڭز؛ ييلديزلر، آيلر، گونشلر، أمربر نفرلرى گبى أمرلرينه إطاعت ايدرلر. هم طغيانڭزله اويله بر حاكمِ ذو الجلاله قارشى مبارزه ايدييورسڭز كه، اويله عظمتلى مطيع عسكرلرى وار. فرضا شيطانلريڭز طايانه‌بيلسه‌لر، اونلرى طاغ گبى گلّه‌لرله رجم ايده‌بيليرلر. هم كفرانڭزله اويله بر مالكِ ذو الجلالڭ مملكتنده عصيان ايدييورسڭز كه، جنودندن اويله‌لرى وار، دگل سزڭ گبى كوچك عاجز مخلوقلر، بلكه فرضِ محال اولارق طاغ و أرض بيوكلگنده برر عدوِّّ كافر اولسيديڭز، أرض و طاغ بيوكلگنده ييلديزلرى، آتشلى دميرلرى سزه آتابيليرلر، سزى طاغيتيرلر. هم اويله بر قانونى قيرييورسڭز كه، اونڭله اويله‌لر باغليدر، أگر لزوم اولسه أرضڭزى يوزيڭزه چارپار، گلّه‌لر گبى كره‌لر مِثللو ييلديزلرى اوستڭزه اللّٰهڭ إذنيله ياغديره‌بيليرلر. داها سائر آياتڭ معنالرنده‌كى قوّت و بلاغتى و علويتِ إفاده‌سنى بونلره قياس ايت.


اوچنجى نقطه: اُسلوبنده‌كى بداعتِ خارقه‌در. أوت قرآنڭ اسلوبلرى هم غريبدر، هم بديعدر، هم عجيبدر، هم مقنعدر. هيچ بر شيئى، هيچ بر كيمسه‌يى، تقليد ايتمه‌مش. هيچ كيمسه ده اونى تقليد ايده‌مييور. ناصل گلمش، اويله او اُسلوبلر طراوتنى، گنجلگنى، غرابتنى دائما محافظه ايتمش و ايدييور. أزجمله، بر قسم سوره‌لرڭ باشلرنده شفره‌مثال {الم ❊ الر ❊ طه ❊ يس ❊ حم ❊ عسق} گبى مقطّعات حروفنده‌كى اُسلوبِ بديعيسى، بش آلتى لمعۀِ إعجازى تضمّن ايتديگنى ”إشارات الإعجاز“ده يازمشز. أزجمله: سوره‌لرڭ باشنده مذكور اولان حروف، حروفاتڭ أقسامِ معلومه‌سى اولان مجهوره، مهموسه، شديده، رخوه، ذلاقه، قلقله گبى أقسامِ كثيره‌سندن هر بر قسمندن نصفنى آلمشدر. قابلِ تقسيم اولميان خفيفندن نصفِ أكثر، ثقيلندن نصفِ أقلّ اولارق بتون أقسامنى تنصيف ايتمشدر. شو متداخل و بربرى ايچنده‌كى قسملرى و ايكى يوز إحتمال ايچنده متردّد يالڭز گيزلى و فكرًا بيلينميه‌جك بر تك يول ايله عمومى تنصيف ايتمك قابل اولديغى حالده، او يولده، او گنيش مسافه‌ده سَوقِ كلام ايتمك، فكرِ بشرڭ ايشى اولاماز. تصادف هيچ قاريشه‌ماز. ايشته بر شفرۀِ إلٰهيه اولان سوره‌لرڭ باشلرنده‌كى حروف، بونڭ گبى داها بش آلتى لمعۀِ إعجازيه‌يى گوستردكلريله برابر؛ علمِ أسرارِ حروف علماسيله أوليانڭ محقّقلرى شو مقطّعاتدن چوق أسرار إستخراج ايتمشلر و اويله حقائق بولمشلر كه، اونلرجه شو مقطّعات كندى باشيله غايت پارلاق بر معجزه‌در. اونلرڭ أسرارينه أهل اولماديغمز، هم عمومه گوز گوره‌جك درجه‌ده إثبات ايده‌مديگمز ايچون او قپويى آچامايز. يالڭز ”إشارات الإعجاز“ده شونلره دائر بيان اولونان بش آلتى لمعۀِ إعجازه حواله ايتمكله إكتفا ايدييورز.


سس يوق