سوزلر | يگرمى بشنجى سوز | 502
(485-611)

مثلا: اون طوقوزنجى سوزڭ آخرنده إثبات ايديلديگى گبى، {وَ الشَّمْسُ تَجْرِى لِمُسْتَقَرٍّ لَهَا} ده‌كى {تَجْرِى} كلمه‌سى شويله بر اُسلوبِ عالى‌يه پنجره آچار. شويله كه: {تَجْرِى} لفظيله يعنى: ”گونش دونر“ تعبيريله قيش و ياز، گيجه و گوندوزڭ دوراننده‌كى منتظم تصرّفاتِ قدرتِ إلٰهيه‌يى إخطار ايله صانعڭ عظمتنى إفهام ايدر. و او موسملرڭ صحيفه‌لرنده قلمِ قدرتڭ يازديغى مكتوباتِ صمدانيه‌يه نظرى چويرر، خالقِ ذو الجلالڭ حكمتنى إعلام ايدر.


{وَ جَعَلَ الشَّمْسَ سِرَاجًا} يعنى، لامبا تعبيريله شويله بر اسلوبه پنجره آچار كه: شو عالم بر سراى و ايچنده اولان أشيا ايسه إنسانه و ذى‌حياته إحضار ايديلمش مزيّنات و مطعومات و لوازمات اولديغنى و گونش دخى مسخّر بر مومدار اولديغنى إخطار ايله، صانعڭ حشمتنى و خالقڭ إحساننى إفهام ايده‌رك توحيده بر دليل گوسترر كه؛ مشركلرڭ أڭ مهمّ، أڭ پارلاق معبود ظن ايتدكلرى گونش، مسخّر بر لامبا، جامد بر مخلوقدر. ديمك {سِرَاج} تعبيرنده خالقڭ عظمتِ ربوبيتنده‌كى رحمتنى إخطار ايدر. رحمتڭ وسعتنده‌كى إحساننى إفهام ايدر. و او إفهامده سلطنتنڭ حشمتنده‌كى كرمنى إحساس ايدر. و بو إحساسده وحدانيتى إعلام ايدر و معنًا دير: ”جامد بر سراجِ مسخّر هيچ بر جهتده عبادته لايق اولاماز.“


هم جريان {تَجْرِى} تعبيرنده گيجه گوندوزڭ، قيش و يازڭ دونمه‌لرنده‌كى تصرّفاتِ منتظمۀِ عجيبه‌يى إخطار ايدر و او إخطارده، ربوبيتنده منفرد بر صانعڭ عظمتِ قدرتنى إفهام ايدر. ديمك شمس و قمر نقطه‌لرندن بشرڭ ذهننى گيجه و گوندوز، قيش و ياز صحيفه‌لرينه چويرر و او صحيفه‌لرده يازيلان حادثاتڭ سطرلرينه نظرِ دقّتى جلب ايدر. أوت قرآن گونشدن گونش ايچون بحث ايتمه‌يور. بلكه اونى ايشيقلانديران ذات ايچون بحث ايدييور. هم گونشڭ إنسانه لزومسز اولان ماهيتندن بحث ايتمه‌يور. بلكه گونشڭ وظيفه‌سندن بحث ايدييور كه، صنعتِ ربّانيه‌نڭ إنتظامنه بر زنبرك و خلقتِ ربّانيه‌نڭ نظامنه بر مركز، هم نقّاشِ أزلينڭ گيجه گوندوز ايپلريله طوقوديغى أشياده‌كى صنعتِ ربّانيه‌نڭ إنسجامنه بر مكيك وظيفه‌سنى ياپييور. داها سائر كلماتِ قرآنيه‌يى بونلره قياس ايده‌بيليرسڭ. عادتا بسيط، مألوف برر كلمه ايكن، لطيف معنالرڭ دفينه‌لرينه برر آناختار وظيفه‌سنى گورويور.


سس يوق