هم مادام شو دنيانڭ پك چوق آثارى و معنوياتى و ميوهلرى و جنّ و إنس گبى مكلّفينڭ منسوجاتِ عمللرى، صحائفِ أفعاللرى، روحلرى، جسدلرى آخرت پازارينه گوندريلييور. ألبته او ثمراته و معنالره خدمت ايدن و آرقداشلق ايدن ذرّاتِ أرضيه دخى، وظيفه نقطهسنده كندينه گوره تكمّل ايتدكدن صوڭره، يعنى نورِ حياته چوق دفعه خدمت و مظهر اولدقدن صوڭره و حياتى تسبيحاته مدار اولدقدن صوڭره شو خراب اولاجق دنيانڭ أنقاضى ايچنده، شو ذرّاتى دخى اوتهكى عالمڭ بناسنده درج ايتمك مقتضاىِ عدل و حكمتدر. و شو حقيقتدن پك معظّم بر ”قانونِ عدل“ڭ اوجى گورونويور.
هم مادام روح جسمه حاكم اولديغى گبى؛ جامد مادّهلرده دخى قدرڭ يازديغى أوامرِ تكوينيه، او مادّهلره حاكمدر. او مادّهلر، قدرڭ معنوى يازيسنه گوره موقع و نظام آلابيليرلر. مثلا: يمورطهلرڭ أنواعنده و نطفهلرڭ أقسامنده و چكردكلرڭ أصنافنده و تخملرڭ أجناسنده قدرڭ آيرى آيرى يازديغى أوامرِ تكوينيه جهتيله آيرى آيرى مقام و نور صاحبى اولويورلر. و او مادّه إعتباريله ماهيتلرى (حاشيه) بر حكمنده اولان او مادّهلر، حدسز مختلف موجوداته منشأ اولويورلر. آيرى آيرى مقام و نور صاحبى اولويورلر. ألبته خدماتِ حياتيه و حياتدهكى تسبيحاتِ ربّانيهده دفعاتله بر ذرّه بولونمش ايسه و خدمت ايتمش ايسه، او ذرّهنڭ معنوى آلننده او معنالرڭ حكمتلرينى، هيچ بر شيئى غائب ايتمهين قدر قلميله قيد ايتمسى؛ مقتضاىِ إحاطۀِ علميدر. و شونده پك معظّم بر ”قانونِ علمِ محيط“ڭ اوجى گورونويور.