اوچنجى مشكلڭ او قدر گنيشدر كه؛ بزم گبى طار ذهنلى إنسانلر، إستيعاب و إحاطه ايده‌مز. فقط اوزاقدن اوزاغه باقه‌بيليرز.

أوت عالمِ سفلينڭ معنوى تزگاهلرى و كلّى قانونلرى، عوالمِ علويه‌ده‌در. و محشرِ مصنوعات اولان كُرۀِ أرضڭ حدسز مخلوقاتنڭ نتائجِ أعماللرى و جنّ و إنسڭ ثمراتِ أفعاللرى، ينه عوالمِ علويه‌ده تمثّل ايدر. حتّى حسنات جنّتڭ ميوه‌لرى صورتنه، سيّئات ايسه جهنّمڭ زقّوملرى شكلنه گيردكلرى، پك چوق أمارات و پك چوق رواياتڭ شهادتى ايله و حكمتِ كائناتڭ و إسمِ حكيمڭ إقتضاسيله برابر، قرآنِ حكيمڭ إشاراتى گوسترييور. أوت زمينڭ يوزنده كثرت او قدر إنتشار ايتمش و خلقت او قدر تشعّب ايتمش كه، بتون كائناتده منتشر عموم مصنوعاتڭ پك چوق فوقنده أجناسِ مخلوقات و أصنافِ مصنوعات، كُرۀِ زمينده بولونور، دگيشير؛ دائما طولوب بوشالير. ايشته شو جزئيات و كثرتڭ منبعلرى، معدنلرى ألبته كلّى قانونلر و كلّى تجلّياتِ أسمائيه‌در كه؛ او كلّى قانونلر، او كلّى تجلّيلر و او محيط أسمالرڭ مظهرلرى ده بر درجه بسيط و صافى و هر برى بر عالمڭ عرشى و سقفى و بر عالمڭ مركزِ تصرّفى حكمنده اولان سماواتدر كه؛ او عالملرڭ بريسى ده سِدْرة المنتهى‌ده‌كى جنّت المأوٰى‌در. يرده‌كى تسبيحات و تحميدات، او جنّتڭ ميوه‌لرى صورتنده (مخبرِ صادقڭ إخباريله) تمثّل ايتديگى ثابتدر. ايشته بو اوچ نقطه گوسترييورلر كه: يرده اولان نتائج و ثمراتڭ مخزنلرى اورالرده‌در و محصولاتى او طرفه گيدر.

ديمه كه: هوائى بر ”الحمد ِﷲ“ كلمه‌م، ناصل مجسّم بر ميوۀِ جنّت اولور؟

چونكه سن گوندوز اويانيق ايكن گوزل بر سوز سويلرسڭ؛ بعضًا رؤياده گوزل بر ألما شكلنده يرسڭ. گوندوز چركين بر سوزڭ، گيجه‌ده آجى بر شى صورتنده يوتارسڭ. بر غيبت ايتسه‌ڭ، مردار بر أت صورتنده سڭا يديررلر. اويله ايسه، شو دنيا اويقوسنده سويله‌ديگڭ گوزل سوزلرڭ و چركين سوزلرڭ؛ ميوه‌لر صورتنده اويانيق عالمى اولان عالمِ آخرتده يرسڭ و يمه‌سنى إستبعاد ايتمه‌مليسڭ.