الجواب: شو شجرۀِ طوباءِ معنويه اولان معراجڭ بشيوزدن فضله ميوه‌لرندن نمونه اولارق يالڭز بش دانه‌سنى ذكر ايده‌جگز.

برنجى ميوه: أركانِ ايمانيه‌نڭ حقائقنى گوز ايله گوروب، ملائكه‌يى، جنّتى، آخرتى، حتّى ذاتِ ذو الجلالى گوز ايله مشاهده ايتمك؛ كائناته و بشره اويله بر خزينه و بر نور أزلى و أبدى بر هديه گتيرمشدر كه: شو كائناتى، پريشان و فانى و قارمه‌قاريشق بر وضعيتِ موهومه‌دن چيقاروب، او نور و او ميوه ايله، او كائناتى قدسى مكتوباتِ صمدانيه، گوزل آيينۀِ جمالِ ذاتِ أحديه وضعيتى اولان حقيقتنى گوسترمش. كائناتى و بتون ذى‌شعورى سَوينديروب مسرور ايتمش. هم او نور و او ميوه ايله بشرى مشوّش، پريشان، عاجز، فقير، حاجاتى حدسز، أعداسى نهايتسز و فانى، بقاسز بر وضعيتِ ضلالتكارانه‌دن او إنسانى او نور، او ميوۀِ قدسيه ايله أحسنِ تقويمده بر معجزۀِ قدرتِ صمدانيه‌سى و مكتوباتِ صمدانيه‌نڭ بر نسخۀِ جامعه‌سى و سلطانِ أزل و أبدڭ بر مخاطبى، بر عبدِ خاصّى، كمالاتنڭ إستحسانجيسى، خليلى و جمالنڭ حيرتكارى، حبيبى و جنّتِ باقيه‌سنه نامزد بر مسافرِ عزيزى صورتِ حقيقيسنده گوسترمش. إنسان اولان بتون إنسانلره، نهايتسز بر سُرور، حدسز بر شوق ويرمشدر.

ايكنجى ميوه: صانعِ موجودات و صاحبِ كائنات و ربّ العالمين اولان حاكمِ أزل و أبدڭ مرضياتِ ربّانيه‌سى اولان إسلاميتڭ (باشده نماز اولارق) أساساتنى، جنّ و إنسه هديه گتيرمشدر كه؛ او مرضياتى آڭلامق، او قدر مراق‌آور و سعادت‌آوردر كه، تعريف ايديلمز. چونكه هركس، بيوكجه بر ولىِّ نعمت، ياخود محسن بر پادشاهنڭ اوزاقدن آرزولرينى آڭلامغه نه قدر آرزوكش و آڭلاسه نه قدر ممنون اولور. تمنّى ايدر كه: ”كاشكه بر واسطۀِ مخابره اولسه ايدى طوغريدن طوغرى‌يه او ذات ايله قونوشسه ايدم. بندن نه ايسته‌يور، آڭلاسه ايدم. بندن اونڭ خوشنه گيده‌نى بيلسه ايدم.“ دير. عجبا بتون موجودات قبضۀِ تصرّفنده و بتون موجوداتده‌كى جمال و كمالات، اونڭ جمال و كمالنه نسبةً ضعيف بر گولگه و هر آنده نهايتسز جهتلرله اوڭا محتاج و نهايتسز إحسانلرينه مظهر اولان بشر، نه درجه اونڭ مرضياتنى و آرزولرينى آڭلامق خصوصنده خواهشگر و مراق‌آور اولماسى لازم اولديغنى آڭلارسڭ.