سوزلر | اوتوز ايكنجى سوز | 822
(788-871)

ايكنجى سؤاله جواب: معلومدر كه: فنِّ بلاغتده بر لفظڭ، بر كلامڭ معناىِ حقيقيسى، باشقه بر مقصود معنايه صِرف بر آلَتِ ملاحظه اولسه، اوڭا ”لفظِ كنائى“ دينلير. و ”كنائى“ تعبير ايديلن بر كلامڭ معناىِ أصليسى، مدارِ صدق و كذب دگلدر. بلكه كنائى معناسيدر كه، مدارِ صدق و كذب اولور. أگر او كنائى معنا طوغرى ايسه، او كلام صادقدر. معناىِ أصلى، كاذب دخى اولسه صدقنى بوزماز. أگر معناىِ كنائى طوغرى دگلسه؛ معناىِ أصليسى طوغرى اولسه، او كلام كاذبدر. مثلا: كنائى مثاللرندن: (فلان طويل النجاد) دينلير. يعنى: ”قلنجينڭ قاييشى، بندى اوزوندر.“ شو كلام، او آدمڭ قامتنڭ اوزونلغنه كنايه‌در. أگر او آدم اوزون ايسه، قلينجى و قاييشى و بندى اولماسه ده، ينه بو كلام صادقدر، طوغريدر. أگر او آدمڭ بويى اوزون اولمازسه؛ چندان اوزون بر قلينجى و اوزون بر قاييشى و اوزون بر بندى بولونسه، ينه بو كلام كاذبدر. چونكه معناىِ أصليسى، مقصود دگل.


ايشته اوننجى سوزڭ و يگرمى ايكنجى سوزڭ حكايه‌لرى گبى، سائر سوزلرڭ حكايه‌لرى، كنائيات قسمندندرلر كه، بغايت طوغرى و غايت صادق و مطابقِ واقع اولان حكايه‌لرڭ صوڭلرنده‌كى حقيقتلر، او حكايه‌لرڭ معناىِ كنائيه‌لريدر. معناىِ أصليلرى، بر تمثيلِ دوربينيدر. ناصل اولورسه اولسون، صدقنه و حقّانيتنه ضرر ويرمز. هم او حكايه‌لر برر تمثيلدرلر. يالڭز عمومه تفهيم ايچون لسانِ حال، لسانِ قال صورتنده و شخصِ معنوى، بر شخصِ مادّى شكلنده گوستريلمشدر.

سس يوق

سوزلر