Tarihçe-i Hayat | Üçüncü Kısım - Eskişehir Hayatı | 226
(215-280)

Birinci Madde: Bizi hayrette bırakan ve gâyet şaşırtan ve bir garazı ihsas eden ve bil’iltizam hiçten bir sebeb-i ittiham icad etmek nev’inden, musırrane, bir cem’iyyet ve teşkilât varmış gibi soruyorlar. “Bu teşkilâtı yapmak için nereden para alıyorsunuz?” diyorlar.

Elcevab: Evvelâ, ben dahi soranlardan soruyorum: Böyle bir cem’iyyet-i siyasiyenin, bizim tarafımızdan vücûduna dâir hangi vesika, hangi emâreler var; ve para ile teşkilât yaptığımıza hangi delil, hangi hüccet bulmuşlar ki, bu kadar musırrane soruyorlar? Ben, on senedir Isparta Vilâyetinde şiddetli tarassut altında bulunmuşum. Bir iki hizmetkâr ve on günde bir - iki yolcudan başka adamları görmeyen garip, kimsesiz, dünyadan usanmış, siyasetten gâyet şiddetle nefret etmiş; ve kuvvetli siyasî muhalif cem’iyyetlerin ne kadar aksülâmeller ile zararlı ve akîm kaldığını mükerrer müşahedatla görmüş; ve kendi kavim ve binler dostları içinde, en mühim fırsatta, siyasî cem’iyyet ve cereyanları reddetmiş ve karışmamış; ve îman-ı tahkikinin gâyet kudsî ve hiç bir şeyle zedelenmesi caiz olmayan hizmeti bozmak ve ağraz-ı siyasî ile çürütmeyi en büyük bir cinâyet telâkki ederek şeytandan kaçar gibi siyasetten kaçan ve on senedenberi


kendine düstûr eden; ve hileyi hilesizlikte bulan, asabî ve bilâ-perva esrarını fâşeden; on sene koca Isparta Vilayetinin hassas ve cessas me’murlarına böyle teşkilât sezdirmeyen bu adamdan, “Böyle bir teşkilât var ve siyasî bir dolabı çeviriyorsunuz” diyenlere karşı, yalnız ben değil, belki Isparta Vilâyeti ve bütün beni tanıyanlar, belki bütün ehl-i akıl ve vicdan, onların iftiralarını nefretle karşılar ve “Garazkâr plânlar ile onu itham ediyorsunuz” diyecekler.

Sâniyen: Mes’elemiz îmandır. Îman uhuvvetiyle bu memlekette ve Isparta’nın yüzde doksan dokuz adamları ile uhuvvetimiz var. Halbuki cem’iyyet ise, ekser içinde ekalliyetin ittifakıdır. Bir adama karşı, doksan dokuz adam cem’iyyet olmaz. Meğer, gâyet insafsız bir dinsiz, herkesi (hâşâ) kendi gibi dinsiz tevehhüm edip, bu mübârek ve dindar milleti tahkir etmek niyetiyle böyle işâa eder...

Dinle
-