lâm-ı istiğrakla işâret ettiği umum hamdler ile hamdedilmesi lâzım olan ni’metlerden birisi de, rahmaniyet ni’metidir. Evet rahmaniyet, zevilhayattan rahmete mazhar olanların sayısınca ni’metleri tazammun etmiştir. Çünkü; bilhassa insan, herbir zîhayatla alâkadardır. Bu itibarla insan her zîhayatın saadeti ile saidleşir ve elemleri ile müteessir olur. Öyle ise herhangi bir ferdde bulunan bir ni’met, arkadaşlarına da bir ni’mettir. Ve kezâ vâlidelerin şefkatleri ile ni’metlenen çocukların sayısınca ni’metleri tazammun edip ona göre hamdlere, senalara kesb-i istihkak edenlerden birisi de rahîmiyettir. Evet annesiz aç bir çocuğun ağlamasından müteessir ve acıyan bir vicdan sâhibi, elbette vâlidelerin çocuklarına olan şefkatlerinden zevk alır, memnun ve mahzuz olur. İşte bu gibi zevkler birer ni’mettir, hamd ve şükürler ister. Ve keza kâinatta mündemiç hikmetlerin bütün enva’ u efradı adedince hamd ve şükürleri iktiza edenlerden birisi de hakîmiyettir.

Zira insanın nefsi, rahmaniyetin cilveleri ile, kalbi de rahîmiyetin tecelliyatı ile ni’metlendikleri gibi; insanın aklı da hakîmiyetin letaifi ile zevk alır, telezzüz eder. İşte bu itibarla ağız dolusu ile “Elhamdülillâh” söylemekle hamd ü senaları istilzam eder.

Ve keza esmâ-i hüsnâdan “Vâris” isminin tecelliyatı adedince ve babalar gibi usûlün zevalinden sonra bâki kalan füruatın sayısınca ve âlem-i âhiretin mevcûdâtı adedince ve uhrevî mükâfatları almağa medar olmak üzere hıfzedilen beşerin amelleri sayısınca, sadâsı ile şu fezayı dolduracak kadar büyük bir “Elhamdülillâh” ile hamd edilecek hafîziyet ni’metidir. Çünkü: Ni’metin devamı, ni’metin zâtından daha kıymetlidir. Lezzetin bekası, lezzetten daha lezizdir. Cennet’te devam, Cennet’in fevkindedir ve hâkeza...

Binâenaleyh, Cenâb-ı Hakk’ın hafîziyeti tazammun ettiği ni’metler, bütün kâinatta mevcûd bütün ni’metlerden daha çok ve daha üstündedir. Bu itibarla dünya dolusu ile bir “Elhamdülillâh” ister. Şu zikredilen dört isme bâki kalan esmâ-i hüsnâyı kıyas et ki; herbir isminde sonsuz ni’metler bulunduğu için sonsuz hamdleri, şükürleri istilzam eder.