مثلا: نبوّتڭ حياتِ شخصيه‌ده‌كى دستورى نتيجه‌لرندن {تَخَلَّقُوا بِاَخْلاَقِ اﷲِ} قاعده‌سيله ”أخلاقِ إلٰهيه ايله متّصف اولوب جنابِ حقّه متذلّلانه توجّه ايدوب عجز، فقر، قصوريڭزى بيلوب درگاهنه عبد اولڭز“ دستورى نره‌ده؟ فلسفه‌نڭ تشبّه بِالواجب إنسانيتڭ غايتِ كماليدر قاعده‌سيله ”واجب الوجوده بڭزه‌مگه چاليشڭز“ خودفروشانه دستورى نره‌ده؟ أوت نهايتسز عجز، ضعف، فقر، إحتياج ايله يوغرولمش اولان ماهيتِ إنسانيه نره‌ده؟ نهايتسز قدير، قوى، غنى و مستغنى اولان واجب الوجودڭ ماهيتى نره‌ده؟..

ايكنجى مثال: نبوّتڭ حياتِ إجتماعيه‌ده‌كى دستورى نتيجه‌لرندن و شمس و قمردن طوت، تا نباتات حيواناتڭ إمدادينه و حيوانات إنسانڭ إمدادينه، حتّى ذرّاتِ طعاميه حجيراتِ بدنڭ إمدادينه و معاونتنه قوشديريلان دستورِ تعاون، قانونِ كرم، ناموسِ إكرام نره‌ده؟ فلسفه‌نڭ حياتِ إجتماعيه‌ده‌كى دستورلرندن و يالڭز بر قسم ظالم و جاناوار إنسانلرڭ و وحشى حيوانلرڭ، فطرتلرينى سوءِ إستعماللرندن نشئت ايدن دستورِ جدال نره‌ده؟ أوت دستورِ جدالى او قدر أساسلى و كلّى قبول ايتمشلر كه، ”حيات بر جدالدر“ دييه أبلهانه حكم ايتمشلر.

اوچنجى مثال: نبوّتڭ توحيدِ إلٰهى حقّنده‌كى نتائجِ عاليه‌سندن و دستورِ غاليه‌سندن {اَلْوَاحِدُ لاَ يَصْدُرُ اِلاَّ عَنِ الْوَاحِدِ} يعنى ”هر برلگى بولونان، يالڭز بردن صدور ايده‌جكدر. مادام هر شيده و بتون أشياده بر برلك وار، ديمك بر تك ذاتڭ ايجاديدر“ دييه اولان توحيدكارانه دستورى نره‌ده؟ أسكى فلسفه‌نڭ بر دستورِ إعتقاديه‌سندن اولان {اَلْوَاحِدُ لاَ يَصْدُرُ عَنْهُ اِلاَّ الْوَاحِدُ} ”بردن بر صدور ايدر“ يعنى ”بر ذاتدن، بِالذّات بر تك صدور ايده‌بيلير. سائر شيلر، واسطه‌لر واسطه‌سيله اوندن صدور ايدر“ دييه غنىِّ على الإطلاق و قديرِ مطلقى عاجز وسائطه محتاج گوستره‌رك، بتون أسبابه و وسائطه، ربوبيتده بر نوع شركت ويروب خالقِ ذو الجلاله، ”عقلِ أوّل“ نامنده بر مخلوقى ويروب، عادتا سائر ملكنى أسبابه و وسائطه تقسيم ايده‌رك بر شركِ عظيمه يول آچان، شرك‌آلود و ضلالت‌پيشه او فلسفه‌نڭ دستورى نره‌ده؟ حكمانڭ يوكسك قسمى اولان اشراقيّون بويله خلط ايتسه‌لر؛ مادّيون، طبيعيّون گبى آشاغى قسملرى نه قدر خلط ايده‌جكلرينى قياس ايده‌بيليرسڭ.