هم علاقه‌دار اولديغڭ و پريشانيتلرندن متأثّر اولديغڭ؛ سنڭ بر نوع خانه‌ڭ و ايچنده‌كى موجودات، سنڭ او خانه‌ڭڭ انسيتلى لوازماتى و سَويملى مزيّناتى حكمنده اولان دنيايى و ايچنده‌كى مخلوقاتى كمالِ حكمت ايله تنظيم و تدبير و تربيه ايدن ذاتڭ ”حكيم“ إسمنه و ”مربّى“ عنواننه سنڭ روحڭ نه قدر محتاج، نه قدر مشتاق اولديغنى دقّت ايتسه‌ڭ آڭلارسڭ. هم بتون علاقه‌دار اولديغڭ و زواللريله متألّم اولديغڭ إنسانلرى، موتلرى هنگامنده عدم ظلماتندن قورتاروب شو دنيادن داها گوزل بر يرده يرلشديرن بر ذاتڭ ”وارث، باعث“ إسملرينه، ”باقى، كريم، محيى و محسن“ عنوانلرينه نه قدر روحڭ محتاج اولديغنى دقّت ايتسه‌ڭ آڭلارسڭ.

ايشته إنسانڭ ماهيتى علويه، فطرتى جامعه اولديغندن؛ بيڭلر أنواعِ حاجات ايله بيڭبر أسماءِ إلٰهيه‌يه، هر بر إسمڭ چوق مرتبه‌لرينه فطرةً محتاجدر. مضاعف إحتياج، إشتياقدر. مضاعف إشتياق، محبّتدر. مضاعف محبّت دخى عشقدر. روحڭ تكمّلاتنه گوره مراتبِ محبّت، مراتبِ أسمايه گوره إنكشاف ايدر. بتون أسمايه محبّت دخى (چونكه او أسماء ذاتِ ذو الجلالڭ عنوانلرى و جلوه‌لرى اولديغندن) محبّتِ ذاتيه‌يه دونر. شيمدى يالڭز نمونه اولارق بيڭبر أسمادن يالڭز ”عدل“ و ”حكم“ و ”حق“ و ”رحيم“ إسملرينڭ بيڭبر مرتبه‌لرندن بر مرتبه‌يى بيان ايده‌جگز. شويله كه:

حكمت و عدل ايچنده‌كى ”رحمٰن الرحيم“ و ”حق“ إسمنى أعظمى بر دائره‌ده گورمك ايسترسه‌ڭ، شو تمثيله باق: ناصلكه بر اوردوده درت يوز مختلف طائفه‌لر بولونديغنى فرض ايدييورز كه؛ هر بر طائفه بگنديگى ألبسه‌لرى آيرى، خوشنه گيتديگى أرزاقى آيرى، راحتله إستعمال ايده‌جگى سلاحلرى آيرى و مزاجنه دوا اولاجق علاجلرى آيرى اولدقلرى حالده؛ بتون او درت يوز طائفه، آيرى آيرى طاقم، بولوك تفريق ايديلميه‌رك، بلكه بربرينه قاريشق اولديغى حالده اونلرى كمالِ شفقت و مرحمتندن و خارق العاده إقتدارندن و معجزانه علم و إحاطه‌سندن و فوق العاده عدالت و حكمتندن، مِثلسز بر تك پادشاه اونلرڭ هيچ برينى شاشيرميه‌رق، هيچ برينى اونوتميه‌رق، بتون آيرى آيرى اونلره لايق ألبسه، أرزاق، علاج و سلاحلرينى معينسز اولارق بِالذّات كنديسى ويرسه، او ذات عجبا نه قدر مقتدر، مشفق، عادل، كريم بر پادشاه اولديغنى آڭلارسڭ. چونكه بر طابورده اون ملّتدن أفراد بولونسه، اونلرى آيرى آيرى گيديرمك و تجهيز ايتمك چوق مشكل اولديغندن، بِالمجبوريه نه جنسدن اولورسه اولسون، بر طرزده تجهيز ايديلير.