Beşincisi: Nasıl bir asker, pâdişahından aldığı türlü türlü nişanları, resmî vakitlerde takıp pâdişahın nazarında görünmekle onun iltifâtât-ı âsârını gösterdiği gibi, sen dahi Esmâ-i İlâhiyyenin cilvelerinin sana verdikleri letâif-i insânîyye murassaâtıyla bilerek süslenip o Şâhid-i Ezelî’nin nazar-ı şuhûd ve işhâdına görünmektir.

Altıncısı: Zevilhayat olanların tezahürat-ı hayatiyye denilen, Hâlıklarına tahiyyatları; ve rumûzât-ı hayatiyye denilen, Sâni’lerine tesbihatları ve semerat ve gayât-ı hayatiyye denilen, Vâhib-ül Hayât’a arz-ı ubûdiyet-lerini bilerek müşâhede etmek, tefekkür ile görüp şehâdetle göstermektir.

Yedincisi: Senin hayatına verilen cüz’î ilim ve kudret ve irâde gibi sıfat ve hallerinden küçük nümûnelerini vâhid-i kıyâsî ittihaz ile,Hâlık-ı Zülcelâl’in sıfât-ı mutlakasını ve şuûn-u mukaddesesini o ölçüler ile bilmektir. Meselâ sen; cüz’î iktidarın ve cüz’î ilmin ve cüz’î irâden ile bu hâneyi muntâzam yaptığından, şu kasr-ı âlemin senin hânenden büyüklüğü derecesinde, şu âlemin ustasını o nisbette Kadîr, Alîm, Hakîm, Müdebbir bilmek lâzımdır.

Sekizincisi: Şu âlemdeki mevcûdâtın herbiri kendine mahsus bir dil ile Hâlıkının vahdâniyyetine ve Sâniinin Rubûbiyyetine dair ma’nevî sözlerini fehmetmektir.

Dokuzuncusu: Acz ve za’fın, fakr ve ihtiyâcın ölçüsüyle Kudret-i İlâhiyye ve Gınâ-yı Rabbâniyyenin derecât-ı tecelliyâtını anlamaktır. Nasılki açlığın dereceleri nisbetinde ve ihtiyâcın envâ’ı miktarınca, taamın lezzeti ve derecâtı ve çeşitleri anlaşılır. Onun gibi sen de nihayetsiz aczin ve fakrınla, nihayetsiz kudret ve gına-yı İlâhiyyenin derecâtını fehmetmelisin. İşte senin hayatının gayeleri, icmâlen bunlar gibi emirlerdir.

Şimdi kendi hayatının mâhiyetine bak ki, o mâhiyetinin icmâli şudur:

Esmâ-i İlâhiyyeye ait garâibin fihristesi.. hem şuûn ve sıfât-ı İlâhiye-nin bir mikyası.. hem kâinattaki âlemlerin bir mizanı.. hem bu âlem-i kebîrin bir listesi.. hem şu kâinatın bir haritası.. hem şu kitab-ı ekberin bir fezlekesi.. hem kudretin gizli definelerini açacak bir anahtar külçesi.. hem mevcûdâta serpilen ve evkata takılan kemâlâtının bir ahsen-i takvimidir. İşte mâhiyet-i hayatın bunlar gibi emirlerdir.