Ikkinchi Qism: قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ اَللّهُ الصَّمَدُ ning haqiqatiga doir ahadiyat va vahdat siriga kelgan shubhalar va vahimalarni yo’qotadi. Zalolat ahlining tavhid ahliga qarshi etganlari e`tirozlarni qat`iy bir suratda rad etadi. Birinchi Qismdan yanada quvvatli, Qur`oniy oyatlarning vahdoniyatga doir mo’`jizona isbotlarini ko’rsatadi. Ahadiyati Zotiya ila butun ashyoni birdan bir onda tadbir va tarbiya etmoq bo’lgan muazzam Qur`oniy haqiqatlarni g’oyat chiroyli va ochiq bir tamsil ila isbot etadi. Aqlni ishonishga va qalbni taslimga majbur etadi.
Va xususan bu Ikikinchi Qismning xotimasidan avval ikkinchi tamsilning natijasida Zoti Aqdasi Ilohiyadan hech bir narsa saqlanmaganini va hech bir narsa undan yashirinmaganini, hech bir fard undan uzoq qolmaganini hech bir shaxs muqaddas kulliyat kasb etmasdan unga yaqinlasholmasligini va rububiyatida va tasarrufida bir ish bir ishga mone bo’lmaganini va hech bir yer uning huzuridan xoli qolmaganini, har narsada boqadigan va eshitadiga sam` va basarning jilvasi bo’lganini, ashyo silsilasi amrlarining tez jarayonlariga bittadan sim, bittadan tomir hukmiga o’tganini, sabablar va vositalar yolg’iz zohiriy bir parda bo’lganini, hech bir yerda bo’lmagani holda har yerda ilm va qudrati ila bo’lganini, hech bir tahayyuz va tamakkunga muhtoj bo’lmaganini va uzoqlik va qiyinchilik va vujud tabaqalarining pardalari uning yaqinligiga va tasarrufiga va shuhudiga mone bo’lmaganini va moddiylarning, mumkinlarning, nursizlarning, kasirlarning, chegaralanganlarning xossalari uning domoni izzatiga yaqinlashmaganini va tag’ayyur va tabaddul va tahayyuz va tajazzi kabi amrlardan mujarrad, munazzah, mubarro va muqaddas bo’lganini g’oyat go’zal bir suratda isbot etadi. Bu Ikkinchi Qismning xotimasida ahadiyat siriga doir arabcha bo’lim g’oyat muhim bir parcha tarjimasi ila barobar g’oyat porloq bir suratda ko’p muhim masalalarni ifoda etadi. Xususan insonning amallarining hisob-kitobi uchun hashr va nashrni qilmoq, katta koinotni tag’yir va tabdil va taxrib va ta`mir etmoq sirini bayon etadi.
Uchinchi Qism:
وَمَا الْحَيَوةُ الدُّنْيَا اِلاَّ مَتَاعُ الْغُرُورِ ❊ وَ اِنَّ الدَّارَ اْلآخِرَةَ لَهِىَ الْحَيَوَانُ oyatlarning ma`nosidagi yuzlab oyatlarning muhim bir haqiqatini g’oyat muhim bir muvozana ila bayon etadi. Zalolat ahli haqida hayoti dunyoviya naqadar mudhish natijalar keltirganini va hidoyat ahli haqida naqadar go’zal natijalar va g’oyalar berganini ko’satadi. Xususan, muhabbat haqidagi dunyoviy va uxroviy samaralar zalolat ahli uchun naqadar alamli, hidoyat ahli uchun naqadar xush bo’lganini ko’rsatadi. Bu Uchinchi Qism haqida ba`zi mudaqqiq qardoshlarimiz demishlarki: "Boshqa risolalar yulduzlar bo’lsa, bu quyoshdir". Boshqa biri unga muqobil demish: "Har bir risola o’z olamida va o’ziga maxsus haqiqat samosida bittadan quyoshdir. Uzoq bo’lganlarga yulduz, yaqin bo’lganlarga shamsdirlar".
O’TTIZ UCHINCHI SO’Z:
سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِى اْلآفَاقِ وَفِى اَنْفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ اَنَّهُ الْحَقُّ اَوَلَمْ يَكْفِ بِرَبِّكَ اَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ
O’ttiz uch oyatning bittadan haqiqatlarini tafsir etgan o’ttiz uch derazadir. O’ttiz uch risola bo’lishga loyiq ekan g’oyat musta`jal bir zamonda yozilgani uchun bir yoki yarim sahifalik derazalari bittadan risola quvvatida va bittadan risolani ichiga olgan mohiyatida bo’lganini ko’rsatadi. Faqat afsuski boshdagi derazalar g’oyat qisqa va muxtasar qolmish, lekin borgancha kengayib ikkinchi yarmidagi derazalar ochiq bo’lmishtir.