So’zlar | o’ttiz birinchi so’z | 371
(369-389)
Va shunday qilib minnatdorona bir suhbat qura olar va ayta olar: "Ey yer yuzini ishig’i ila charog’on etgan va zaminning yuzini va butun gullarning yuzlarini kuldirgan dunyo go’zali, ko’k nozdori bo’lgan nozanin quyosh!. Ular kabi mening xonachamni, bog’chamni isintirding va charog’on etding, butun dunyoni charog’on etganing va yer yuzini isintirganing kabi". Holbuki avvalgi oyna sohibi bunday deyolmas. U oyna qaydi ostida quyoshning aksi esa asarlari chegaralangandir, u qaydga ko’radir.
Xullas, Shamsi Azal va Abad Sultoni bo’lgan Zoti Ahad va Samadning tajalliysi insoniy mohiyatga hadsiz martabalarni ichiga olgan ikki surat ila namoyon bo’lar:
Birinchisi: Qalb oynasiga uzangan bir nisbati Rabboniya ila bir tazohurdirki, har kas iste`dodiga hamda martabalar oshishda sayri sulukiga ism va sifatlarning tajalliylariga nisbatan juz`iy va kulliy u Shamsi Azaliyning nuriga va suhbatiga va munojotiga mazhariyati bor. Aksar ism va sifatlarning soyasida borgan valiyliklarning darajalari shu qismdan kelib chiqadi.
Ikkinchisi: Insonning jome`iyati va koinot daraxtining eng munavvar mevasi bo’lganidan butun koinotda jilvalari namoyon bo’lgan asmoyi husnani birdan ruhining oynasida ko’rsata olish jihati ila Janobi Haq zotining tajalliysi ila va asmoyi husnaning a`zamiy martabada inson navining ma`nan eng buyuk bir kishisiga muazzam tajalliy tazohur etarki, bu tazohur va tajalliy Hz.Muhammad (S.A.V.) Me`rojining siridir. Uning valiyligi risolatiga mabda` bo’lar. Valiylikki, soyadan o’tar, ikkinchi tamsilning birinchi odamiga o’xshar. Risolatda soya yo’qdir, to’g’ridan-to’g’riga Zoti Zuljalolning ahadiyatiga boqar, ikkinchi tamsilning ikkinchi odamiga o’xshar. Me`roj esa valoyati Ahmadiyaning (S.A.V.) eng buyuk karomati, ham eng yuksak darajasi bo’lganidan, risolat martabasiga inqilob etgan. Me`rojning botini valiylikdir, xalqdan Haqqa borgan. Me`rojning zohiri risolatdir, Haqdan xalqqa kelmoqda. Valiylik qurbiyat martabalarida sulukdir. Ko’p martabalarni bosib o’tishga va bir darajada vaqtga muhtojdir. Buyuk nur bo’lgan risolat esa Ilohiy qurbiyatning maydonga kelishining siriga qaraydiki, bir lahza kifoyadir. Shuning uchun hadisda deyilgan: "Bir onda borib kelgan".
Endi, tinglash maqomida bo’lgan mulhidga deymizki: Modomiki bu koinot g’oyat muntazam bir mamlakat, g’oyat muhtasham bir shahar, g’oyat ziynatli bir saroy hukmidadir. Albatta, uning bir hokimi, bir sohibi, bir ustasi bordir. Modomiki bunday hashamatli bir Maliki Zuljalol, bir Hakiymi Zulkamol, bir Sone`i Zuljamol bordir. Ham modomiki umum u olamga, u mamlakatga, u shaharga, u saroyga aloqadorlik ko’rsatgan hamda havas va tuyg’ulari ila barchasiga munosabatdor va nazari kulliy bo’lgan bir inson bordir. Albatta u Sone`i Muhtasham u kulliy nazarli va umumiy idrokli bo’lgan inson ila yuksak, a`zamiy bir munosabati bo’lajakdir va unga muqaddas bir xitobi va oliy bir tavajjuhi bo’lajakdir. Ham modomiki Odam Alayhissalomdan hozirga qadar shu munosabatga noil bo’lganlarning ichida alomatlarining shahodati ila, ya`ni Yer kurrasining yarmini va insoniyatning beshdan birini tasarrufi doirasiga olgani va koinotning ma`naviy shaklini o’zgartirgani, ishiqlantirgani kabi, eng a`zamiy martabada u munosabatni Muhammadi Arabiy Sallallohu Alayhi Vasallam ko’rsatgandir. Shunday ekan, u munosabatning eng a`zamiy bir martabasidan iborat bo’lgan Me`roj unga eng loyiq va eng uyg’undir.
Аудио мавжуд эмас