Bu vaziyetin tekrariyle, dimağında bir tenkid lekesinin husûle geleceğinden, zarar verir. Lâkin niyeti hâlis olur ve kuvvetine güvenirse, zararı yoktur. Böyle vaziyete düşen bir adamın çârei necatı, tazarru ve istiğfardır. Bu sûretle o lekeyi izâle edebilir.

İ’lem Eyyühel-Aziz! Bu kürei arz misafirhânesi, insanların mülk ve malı değildir. Ancak insanlar, amele gibi o misafirhânenin çeşit çeşit işlerinde ve tezyinatında çalışırlar. Eğer kürei arzın hâricinden yabancı birisi gelip misafirhânenin bir mu’cize ve hârika olduğuna ve insanların da âciz, fakir, muhtaç olduklarına dikkat ederse, bu insanlar bu binaya sâhib ve Sâni olacak bir iktidarda değildir, ancak böyle hârika bir masnûun sânii de mu’ciznümâ olduğuna kat’iyyetle hükmedecektir. Ve bu insanlar, o Sultanı Ezelî’nin makasıdına çalışan amelelerdir. Bu ameleler, aldıkları ücretlerinden maadâ bu binadan bir şeye mâlik ve sâhib olmadıklarına tekraren hükmedecektir. Ve keza, o çiçeklerin zevilhayata karşı gösterdiği teveddüdlerine ve tahabbüblerine ve tebessümlerine dikkat eden anlar ki: Bir Hakîmi Kerîm tarafından misafirlerine hizmetle muvazzaf bir takım hedâya ve behâyâdır ki, Sâni ile masnû arasında bir vesîlei teârüf ve tahabbüb olsun.

Eyyühen-nefs! Sen her bir eserde müessirin azametini görmek istiyorsun; fakat, hâricî olan ma’naları zihnî ma’nalarda arıyorsun. Esmâ-i hüsnânın her birisinde bütün esmânın şuaâtını görmek istiyorsun. Her bir lâtifenin zevkiyle bütün letâifin zevklerini zevketmek istiyorsun. Her bir hisse tâbi olan işleri ve hâcetleri ifâ ederken, bütün hislerinin işlerini beraber görmek istiyorsun. Bundan dolayı evhama ma’rûz kalıyorsun.

İ’lem Eyyühel-Aziz! Bir ni’metin umûmî ve herkese şâmil olması, kıymetinin azlığına ve ehemmiyetsizliğine delâlet etmez. Ve o ni’metin bir kasd ve irâdeden gelmemesine emâre olamaz. Meselâ: Göz ni’metinin bütün hayvanlarda bulunması, senin göze olan şiddeti ihtiyacını tahfif etmediği gibi, gözün kıymetini tenkis etmeye de sebeb olamaz. Ve keza, husûsi ve tek bir ni’metin tesâdüfü mümkün olsa bile, umûmî bir ni’met behemehal bir mün’imin eseri kasd ve irâdesidir.